AKP’nin tüm uyarılara rağmen 1 Haziran itibariyle tamamen ‘normalleşme’ kararı alması sonrası vaka sayıları yeniden yükselişe geçti.
Salgının başından bu yana patronların taleplerini öncelikli listeye alan AKP, salgın süresi boyunca işçileri sokağa çıkma yasağında dahi çalıştırmış, ardından Mayıs ayı ortasında AVM’leri açma kararı almış ve kritik seyahat yasağı kararını da gevşetmişti, 1 Haziran itibariyle ise neredeyse alınan tüm önlemleri kaldıran AKP, tam boy “normalleşme” sürecini başlatmıştı.
800’lü sayılardan binlere dönüş
Alınan bu kararın sonuçları yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlarken vaka sayıları gün geçtikçe artıyor.
Normalleşme kararının hayata geçirilmesinden sadece bir gün önce, 31 Mayıs’ta kaydedilen günlük vaka sayısı 839’du.
Bu sayı 1 Haziran’da 827’ye inerken, karardan bir gün sonra ise en düşük sayıya ulaşılarak 786 vaka tespiti yapılmıştı.
Ancak bugünden sonra vaka sayılarında yavaş yavaş yeniden artış da başladı. Günlerce 900 bandında tutulan ve bini geçmeyen sayılar AKP’nin sayılara müdahalesi olarak yorumlanırken, 8 Haziran’da 989 yeni vaka, 9 Haziran’da 993 yeni vaka, 10 Haziran’da 922, 11 Haziran’da 987 olarak açılandı.
Yeniden bin barajına ulaşan ve bu barajın altında tutulduğu iddialarına konu olan vakalar 12 Haziran itibariyle yeniden binin üzerine çıktı ve 1195 yeni vaka tespit edildi.
Seyahat yasağı kalktı, vakalar yayıldı
1 Haziran itibariyle kalkan seyahat yasağı, vakaları ülkenin dört bir yanına taşıdı. Konuya ilişkin soL’a bir değerlendirmede bulunan Ankara Tabip Odası Başkanı Vedat Bulut, 1 Haziran kararının erken olduğuna işaret etmiş, en az iki hafta daha beklenmesi gerektiğini söylemişti. Bulut, alınan bu kararın büyük kentlerden diğer şehirlere ve ülke geneline vakaları taşıyacağına işaret etmişti.
Bu değerlendirmenin ardından Türkiye’nin çeşitli illerinden bir süredir kesilen “karantina” haberlerinin yeniden gelmeye başladığı görüldü.
Bu kentlerden bazıları Şanlıurfa, Tokat, Karabük, Batman, Kilis, Bayburt, Kırklareli, Adıyaman, Zonguldak oldu.
Bu karantina haberleri ve birçok kentte vaka sayılarında ciddi artışlar görüldüğü açıklamaları, salgının özellikle büyük kentlerden diğer kentlere seyahatler yoluyla yayılabileceği uyarısının da gerçeğe dönüştüğünü ortaya koydu.
Şanlıurfa Valiliği bunu doğrulayan bir açıklama yaparken, şehirlerarası seyahat kısıtlaması, 20 yaş altı ve 65 yaş üstü sokağa çıkma yasağı, toplu tüketim yerleri ve bazı iş yerlerinin faaliyetlerinin kısıtlandığı dönemde ülke ortalamasının altında seyreden koronavirüs tablosunun, “kontrollü sosyal hayat kuralları”nın başladığı tarihten itibaren Şanlıurfa'da hızla yükseldiği ve can kayıplarının yaşanmaya başladığı belirtildi.
Patron çıkarı ağır bastı, uyarılar yine dikkate alınmadı
Salgının başından bu yana patronların çıkarı için birçok düzenleme yapan, işçi sağlığı için hiçbir önlem almayan AKP, sokağa çıkma yasağında bile özel izinle neredeyse tüm fabrikaları çalıştırmış, emekçiler için “normalleşme” öncesinde de “normal” çalışma devam etmişti.
1 Haziran itibariyle tüm önlemlerin kaldırılması kararında da yine patronların çıkarı etkili olurken, bu karar sonrasında başta TTB olmak üzere birçok uzman isimden uyarı gelmiş, karar için henüz çok erken olduğu belirtilmişti.
Halk Sağlığı Uzmanı Doktor İlker Belek, soL’da yer alan 1 Haziran değerlendirmesinde, dün ortaya çıkan sonuçları tahmin etmiş ve Türkiye’yi salgın kontrolünde en kötü ülkelerden biri olarak tanımlanan İtalya’nın durumuyla kıyaslayarak şu sonuçlara işaret etmişti:
1 Türkiye’nin günlük test sayısı İtalya’nın yarısı kadar.
2 Buna rağmen kontrolsüz normalleşme sürecindeki günlük vaka sayısı İtalya’nın 1,5 katı kadar.
3 Kontrolsüz normalleşme sürecinde Türkiye’nin vaka sayısında %10’luk bir artış oldu, böyle devam eder mi izleyeceğiz.
4 Salgının aynı dönemi için İtalya’daki günlük vaka sayısı neredeyse düzenli şekilde azalırken, Türkiye’deki 1000’e yakın seviyeye kilitlendi.
5 Esas baktığımız gösterge, vaka/test oranı bakımından da aynı durum geçerli: a) Kontrolsüz normalleşmenin etkisinin görülmesinin beklendiği 6 Haziran’dan itibaren 100 testin bulduğu vaka sayısında belirgin artış oldu. b) 100 testle bulunan vaka sayısı bakımından Türkiye ile İtalya farkı da 6 Haziran’dan itibaren daha da artarak 2,5 kata çıktı.
