Batı Afrika ülkesi Sierra Leone'nin Türkiye merkezli Karpowership şirketiyle yaşadığı elektrik krizi şimdilik çözüldü. Günler süren kriz boyunca 4 kent karanlıkta kaldı, en az 1 bebek kesinti nedeniyle yaşamını yitirdi ve ülkenin enerji bakanı istifa etti.

Başkent Freetown'ın elektrik tedarikinin çoğu, ülke kıyılarının açıklarındaki bir Türk gemisinden geliyor. Gemiyi işleten Karadeniz Holding'e ait Karpowership firması, geçen hafta ödenmeyen 48 milyon dolar sebebiyle başkente sağladığı elektriği 60 megavattan 6 megavata düşürdüğünü açıklamıştı. 

Başkentin yanı sıra Bo, Kenema ve Koidu kentlerinde de günler boyunca elektrik kesintileri yaşanıyordu. Bu şehirlerdeki kesintilerden en fazla etkilenense hastaneler oldu. 

Şirket 16 Nisan'daki açıklamasında "Acil ihtiyaçların karşılanması, hastane ve okul gibi kritik öneme sahip kurumların faaliyetine devam etmesi için düşük seviyede üretimin devam ettiği" dile getirmişti.

Ancak Reuters'e konuşan Doktor Jeredine George, elektrik kesintisi sebebiyle en az bir bebeğin hayatını kaybettiğini söyledi. Sağlık çalışanları da tıbbi prosedürler sırasında cep telefonlarının ışığından yararlanmak durumunda kaldı. 

Elektrik ihtiyacının yüzde 80'i onun elinde 

Enerji Bakanı Kanja Sesay, yaşanan krizin sorumluluğunu kabul ederek dün görevinden istifa etti. Enerji bakanlığının da artık doğrudan devlet başkanlığının denetimi altına gireceği duyuruldu. Aynı gün açıklama yapan hükümet, şirkete olan borcun bir kısmının ödendiğini duyurdu. 18 milyon dolarlık ödemenin ardından, günlerdir elektrik kesintilerinin yaşandığı ülkeye yeniden elektrik tedariki sağlandı.

Şirketten bir sözcü, ödemenin yapıldığını ve başkente olan enerji tedarikinin yeniden sağlandığını teyit etti.

Karadeniz Holding'in yüzer enerji santrali şirketi Karpowership, en yoksul ülkeler arasında yer alan Sierra Leone'nin 2018'den bu yana elektrik ihtiyacının yüzde 80'ini karşılıyor.

Karpowership, daha önce de eylülde ödenmemiş faturalar gerekçesiyle ülkeye olan elektrik tedarikini kesmişti. Şirket, ekimde de uzun süre boyunca ödeme alamadığı gerekçesiyle Guinea-Bissau'ya elektrik tedarikini kısa bir süreliğine kesmişti. 

Kim bu Karpowership?

Karadeniz Holding'e bağlı Karpowership, şirket verilerine göre dünyanın en büyük yüzer enerji santrali filosuna sahip. Dünyada 80'den fazla yüzen elektrik santrali bulunuyor. Bunların 36’sı Karadeniz Holding'e ait.

Afrika'dan Asya'ya 20'den fazla noktada elektrik üreten yüzer santraller, Endonezya, Gana, Mozambik, Gambiya, Sierra Leone, Gine, Gine Bissau, Senegal ve Lübnan gibi birçok ülkenin elektrik üretiminin yüzde 10 ila yüzde 100'lük kısmını karşılıyor.

Şirketin filosu 6 bin megavat elektrik üretim kapasitesine sahip. Bu, birçok Afrika ülkesinin toplam kapasitesinden fazla. Firma 5 sene içinde kapasitesini 10 bin megavata çıkarmayı hedefliyor.

Karpowership’in elektrik enerjisindeki payı, Türkiye sermayesinin Afrika’da artan etkisinin son örneklerinden birini oluşturuyor.

Ayrıca şirket Japon Osaka Lines ile ortak kurduğu gaz filosuyla dünyanın dört bir yanına LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) tedariki de sağlıyor.

Yolsuzluk, kirlilik, savaş fırsatçılığı

2021 yılında Lübnan'a 370 megavatt elektrik sağlayan Karadeniz Holding, Beyrut hükümetiyle yaşadığı anlaşmazlığın ardından elektriği kesme uyarısında bulunmuştu.

Şirket, elektrik üretimi ihaleleriyle ilgili yolsuzlukla suçlanmış, bunun açığa çıkması üzerine savcılık şirketin yüzer elektrik santrallerine el konulması için karar yayımlamıştı. Karadeniz Holding bu kararın ardından şalterleri indirmişti.

Karpowership’in 3 yıl önce Güney Afrika’da kazandığı 3 enerji projesine çevre izni verilmemişti. Ülkenin çevre bakanlığı yüzen elektrik santrallerinin denizi kirleteceğini açıklamıştı.

Ukrayna-Rusya savaşı da Karpowership için "fırsata" dönüştü. Rus gazına bağımlı olan İtalya, Fransa, Almanya ve İngiltere acil çözüm gerektiren durumlar için şirketle ön anlaşma yaptı.

Holdingin Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Zeynep Harezi Yılmaz, geçtiğimiz haftalarda verdiği bir demeçte elektrik tedariki için aynı anda hem Gazze hem İsrail, hem Ukrayna hem Rusya ile görüştüklerini açıklamıştı.