AKP normalleşme yönündeki ilk kararını 11 Mayıs’ta aldı. AVM’ler o tarihte açıldı.

Diğer salgın önlemlerinin tedrici olarak kaldırılacağı beklenirken, 1 Haziran’da ani bir şekilde hemen hepsi kaldırıldı.

Şimdi bu kontrolsüz normalleşme adımının yarattığı etkilere bakıyoruz.

Zira salgının sona erdirilebilmesi için gerekli önlemlerin zamanında uygulamaya konulması kadar, zamanında kaldırılması da şarttır.

Türkiye 100 testle bulunan vaka sayısında İtalya’dan 2,5 kat kötü durumda

Türkiye’nin durumunu değerlendirirken çoğunlukla İtalya ile karşılaştırma yapıyoruz. Bunun nedeni salgının başlangıcında İtalya’nın tamamen umursamaz bir tutum sergilemiş, bunun da etkisiyle korkunç bir tabloyla karşılaşmış olmasıdır. Kısaca İtalya salgın yönetimi bakımından en kötü örneklerden birisi olarak ele alınabilir.

Bilindiği gibi vaka sayısı yapılan test sayısıyla çok yakın ve doğrusal bir ilişki içindedir. Vakaları saptayabilmek için çok test yapmak gerekir. Dolayısıyla vaka sayısının azlığı (eğer test sayısı da azsa) bir başarı göstergesi değildir.

O nedenle karşılaştırmamızı vaka/test sayıları üzerinden yapacağız. Yani yapılan her 100 test için bulunan vaka sayısını kriter olarak alacağız. 

Türkiye’de 1 Haziran’daki kontrolsüz normalleşme kararından beri 10 gün geçirdi. Bu Türkiye’deki salgının 82-91. günlerine denk gelen bir dönem. İtalya’daki salgının 82-91. günleri ise 13 Mayıs ile 22 Mayıs arasına denk geliyor.

Karılaştırmamızı iki ülkenin bu dönemlerindeki vaka/test oranlarına göre yapıyoruz.

1 Haziran kontrolsüz normalleşme kararı salgının kontrolünü tehlikeye soktu

Tablonun sonuçlarını şöyle toparlayalım:

1. Türkiye’nin günlük test sayısı İtalya’nın yarısı kadar.
2. Buna rağmen kontrolsüz normalleşme sürecindeki günlük vaka sayısı İtalya’nın 1,5 katı kadar.
3. Kontrolsüz normalleşme sürecinde Türkiye’nin vaka sayısında %10’luk bir artış oldu, böyle devam eder mi izleyeceğiz.
4. Salgının aynı dönemi için İtalya’daki günlük vaka sayısı neredeyse düzenli şekilde azalırken, Türkiye’deki 1000’e yakın seviyeye kilitlendi. 
5. Esas baktığımız gösterge, vaka/test oranı bakımından da aynı durum geçerli: a) Kontrolsüz normalleşmenin etkisinin görülmesinin beklendiği 6 Haziran’dan itibaren 100 testin bulduğu vaka sayısında belirgin artış oldu. b) 100 testle bulunan vaka sayısı bakımından Türkiye ile İtalya farkı da 6 Haziran’dan itibaren daha da artarak 2,5 kata çıktı.

Yeniden dikkat çekelim: Karşılaştırmayı salgın yönetiminde hiç de başarılı olmayan İtalya ile yapıyoruz ve Türkiye’nin durumu İtalya’dan kötü. 

https://twitter.com/drfahrettinkoca?ref_src=twsrc%5Egoogle%7Ctwcamp%5Eserp%7Ctwgr%5Eauthor

https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/situation-reports

https://ourworldindata.org/coronavirus-testing