Bu haftaki köşemizde İtalyan asıllı Fransız caz kemancısı Stéphane Grappelli’nin yaşam öyküsüne ve bazı kayıtlarına yer vereceğiz. Stéphane Grappelli 1908 yılında Paris’te doğdu ve çok küçük yaşlarda annesini kaybetti. 1. Dünya Savaşı'nda babasının İtalya ordusunda yer alması nedeniyle, onun 1918'de savaştan dönüşüne kadar yetimhanede kaldı. Bu yıllarda çok büyük yoksulluk yaşamış olan Grappelli, 1919'da Fransız vatandaşlığına geçti ve 12 yaşında keman çalmaya başladı. Ders almasına rağmen kemanı kendi kendine öğrenmeyi tercih eden Grappelli, bu kısa bağımsız öğrenim döneminin ardından 31 Aralık 1920'de Paris Konservatuarı'na kaydoldu. 15 yaşında para kazanmak için çalışmaya başladı ve tiyatrolarda sessiz filmlere kemanıyla eşlik etti. Aynı yıllarda caz ile tanışmış olsa da o dönemde keman, bir caz çalgısı olarak yaygın bir şekilde kullanılmamaktaydı. 1928'de Paul Whiteman ve caz kemancısı Joe Venutiora’nın performanslarını izledi ve onlardan oldukça etkilendi. Kazandığı tüm müzikal deneyimlerinin sonucu olarak cazdan etkilenen bir keman müziği stili geliştirmeye başladı.
Grappelli klasik eğitim almış olan kemancılarla da ilişkiler kurmuştur. Bu ilişkilerin yarattığı bazı sorunlar nedeniyle bir dönem kemanı bırakmış ve büyük bir grupta piyano çalma kararı almıştır. Fakat en sonunda yola beraber çıktığı kemanına geri dönmüştür.
1930'da çaldığı grubun başına geçmesinden bir yıl sonra caz gitaristi Django Reinhardt ile tanıştı. 1939'da 2. Dünya Savaşı'nın patlak vermesi üzerine çaldığı grup dağıldı ve savaş boyunca Londra’da kaldı. Savaş sonrası Django Reinhardt ile İngiltere’de tekrar bir araya gelen Grappelli, Django ile beraber onun 1953'teki erken ölümüne kadar birçok ortak çalışma yaptı.
Grappelli, 1971'de klasik kemancı Yehudi Menuhin ile düet yapacağı bir programa dâhil oldu. Menuhin'in hiç caz eğitimi almamasına ve belirgin şekilde klasik bir çalma tarzına sahip olmasına rağmen oldukça uyumlu bir ikili oldular. İkili 1972 ile 1976 yılları arasında üç ortak albüm kaydetmiştir. Sonraki yıllarda, Duke Ellington, piyanist Oscar Peterson, Michel Petrucciani, André Previn, Yo-Yo Ma gibi dünyaca ünlü isimlerle işbirliği yapmış ve yüzlerce kayıtta çalmıştır. 1997'de Yaşam Boyu Başarı Grammy Ödülü almış, hayatının son yılına kadar büyük bir başarıyla turne konserlerine devam etmiş ve son kaydını 1996'da Paris'te gerçekleştirmiştir. 1 Aralık 1997'de Paris'te bir dizi krizden sonra kalp yetmezliğinden ötürü hayata veda etmiş olan Stéphane’ın cenazesi vasiyeti üzerine yakılmış ve külleri Père Lachaise Mezarlığı'na gömülmüştür.
Şimdi caz kemancısı Stéphane Grappelli ve klasik kemancı Yehudi Menuhin’in 1988 yılında düet olarak gerçekleştirdikleri en sevilen albümlerden ‘Menuhin & Grappelli Play Gershwin’ adlı çalışmalarına kulak vereceğiz.