Antalya’nın Kaş ilçesindeki Patara antik kentini de kapsayan Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan imar planının iptali için açılan davada bilirkişi incelemesi tamamlandı. Doğal ve arkeolojik sitlerle çevrili bölgede ikinci konutları özendiren ve zeytinlik arazilerde karma konut ve ticaret alanı kullanımı getiren 1/25000 Nazım İmar Planı'nın ikinci konutları da özendirici nitelikte olduğu belirtiliyor.
Bakanlıktan yapılaşmayı artıracak plan
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 2022 yılında Antalya’nın Kaş ilçesi ile Muğla’nın Seydikemer ilçesi sınırlarında bulunan Patara ÖÇK Bölgesi için hazırlanan 1725 binlik Nazım İmar Planı, yapılan itirazların değerlendirilmesinin ardından 5 Haziran 2023 tarihinde onaylanarak askıya çıkarıldı. Ancak yeni yapılaşma alanları yaratan ve betonlaşma baskısını artırmaya yönelik olduğu ileri sürülen plana karşı WWF-Türkiye, Mimarlar Odası Antalya Şubesi ve Kaş Çevre ve Kültür Derneği iptal davası açtı.
Ertelenen keşif dün yapıldı
Antalya 4. İdare Mahkemesi’nde görülen davada 15 Mart’ta yapılması planlanan bilirkişi incelemesi seçim sonrasına ertelenmişti. Mahkemenin ertelenen bilirkişi incelemesi dün yapıldı.
Plan zeytinlikleri yapılaşmaya açıyor
Patara ÖÇK Bölgesi’nde 364.37 kilometrekarelik alanı kapsıyor. Patara ÖÇK Bölgesi içerisindeki, doğal, kültürel, tarihi ve arkeolojik değerler ile ekolojik dengenin korunmasını amaçlayan planın ikinci konutlara yönelik yeni yapılaşma alanları yaratacak olması amaçlarıyla çelişkili bulunurken açılan iptal davasında “Yapılan bu plan değişiklikleri önceki mahkeme kararlarına aykırı, Kaş'ın doğal ve tarihi güzelliklerini korumaktan uzak, yapılaşmaya yol açan, sit alanlarına baskıyı artıracak, zeytinlikleri kısmen yapılaşmaya açan bir plan değişikliği olmakla planlama ilkelerine ve mevzuata uygun değildir” ifadelerine yer veriliyor.
Bilirkişi keşfine yoğun katılım
Dün planlama alanında yapılan bilirkişi incelemesine mahkemenin atadığı uzmanların yanısıra davanın avukatlarından Tuncay Koç, Patara Kazısı Başkan Yardımcısı Mustafa Koçak, Kaş Çevre ve Kültür Derneği üyeleri, Kaş Çevre Platformu üyeleri ve vatandaşlar katıldı.
'Kooperatifler 16 yıldır inşaat halinde'
Keşif sırasında, yapılaşmaya açılması planlanan zeytinlik nitelikli alanların da incelendiğini dile getiren Kaş Çevre ve Kültür Derneği Başkanı Ahmet Murat Akoy, şunları dile getirdi:
“Planlamayla yapılaşmaya açılmak istenen alanın, 2008 yılında düşük yoğunluklu yapılaşma izni verilerek imara açılan kooperatif alanlarının hemen aşağısında olduğu için kooperatif alanını da görmüş olduk. İmar izni verilmesinin üzerinden 16 yıl geçmiş olduğu halde kooperatif yapılarının büyük bir bölümünün halen inşaat halinde olduğunu görülmektedir. Yani ortada geçerli bir talep baskısının olmadığı da anlaşılmaktadır. Pataralı vatandaşın ihtiyaçlarına yönelik olmayan yani kamu yararına yönelik üretilmeyen, turizme yönelik üretilen yazlık konutların çoğu inşaat halinde kullanım dışıyken ikinci bir yazlık konut/ikinci konut yapılaşması getirecek planlamanın bilimle, bilgiyle açıklanmasının mümkün olmadığını düşünüyoruz.
'Arkeolojik kalıntılar ortadan kayboldu'
Keşif sırasında Patara Kazı Başkan yardımcısı Mustafa Koçak, planlama alanı içinde bir Lahdin, bir zeytinyağı kırma ve presleme teknesinin bulunduğunu fakat yapılaşmalardan sonra bu arkeolojik bulguların ortadan kaybolduğunu, eğer kendilerinden görüş istenirse alan üzerindeki arkeolojik değerler hakkında mahkemeye bilgi verebileceklerini iletti. Keşif heyeti Başkanı da bu öneriyi kabul ederek profesyonel görüş yazısının itiraz dosyasına eklenebileceğini iletti. Bu durum itirazlarımızı güçlendiren, alanın arkeolojik değerini ortaya koyan bir açıklamadır.”
Dünya mirası Patara'da yazlık konut ısrarı
Planlama alanının üç farklı koruma statüsüne sahip olduğuna işaret eden Akoy, “Özel Çevre Koruma Bölgesi içinde, 1. Derece Doğal Sit, 3. Derece Arkeolojik Sit Alanı içindedir. Bunun yanında zeytinlik alanların korunması kanununa tabidir. Bu kadar çok koruma statüsü olan, UNESCO Dünya Mirası Listesi girmesi için müracaatta bulunulmuş Patara Antik Kenti içinde olan bir alanın kamu yararına yönelik olmayan yazlık konut üretimine ısrarla konu edilmesini anlayamıyoruz” diye konuştu.
Bakanlara ‘Patara'yı koruyun’ çağrısı
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı ile Kültür ve Turizm Bakanı'na da çağrıda bulunan Dernek Başkanı Akoy, “2020 yılında Türkiye’nin Turizm teması seçilen, Türkiye’nin en çok ziyaret edilen ören yerlerinden biri olan, aynı zamanda Caretta carettaların 1. derece yuvalama alanı olan Patara Antik Kenti'nin daha fazla yapılaşmaya konu edilmemesi için, 1993-2000 yılları arasında yapılan yönetim planlarının güncellenerek yeniden yapılması için harekete geçmelerini bekliyoruz. Bu eşsiz alanların çocuklarımıza bırakacağımız en büyük miras olduğunu, sadece ismi değil niteliği 'koruma' olan planlamalarla gelecek nesillere bozulmadan, beton altına alınmadan bırakılmasını arz ediyoruz” dedi.
Patara’nın betonla sınavı 30 yıldır bitmedi
Patara’da 1993-2000 yılları arasında yapılan Yönetim Planı çerçevesinde burada yapılan kooperatiflere ait su basman seviyesindeki inşaatların olduğu alan 3. Derece Arkeolojik Sit ilan edilmiş ve yapılaşma durdurulmuştu. 2008 yılında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararıyla sit alanı içerisinde düşük yoğunluklu yapılaşmanın önü açıldı. Hazırlanan plan, daha önce durdurulan kooperatifler de içinde olmak üzere 400’e yakın yazlık ve ikinci konut inşaatının önünü açtı. Patara antik kentinin nekropol alanlarından biri olan bu bölgede, içinde kalan lahit, zeytinyağı presleme teknesi gibi arkeolojik kalıntılar yapılaşmaya kurban edildi.
'Halkla birlikte hazırlanan yönetim planı uygulanmalı'
Kaş Çevre ve Kültür Derneği, yeni planın Patara halkının ihtiyacına yönelik, 12 ay yaşanan konut stoğunu arttırma amacıyla değil, turizme yönelik yazlık/ikinci konut üretmek amacını taşıdığını ve kamu yararı taşımadığını öne sürerek, konuyla ilgili çözüm önerilerini ise şöyle sıralıyor:
“Kooperatif yapılarına 2008 yılında verilmiş iznin üzerinden 16 yıl geçmesine rağmen halen çoğunun kaba inşaat halinde ve kullanılmıyor olmasından anlaşılmaktadır. 1993-2000 yıllarında Şehir plancıları, Arkeologlar tarafından Patara halkıyla istişare edilerek hazırlanan Patara Gelemiş Yönetim Planlarının acilen güncellemesi için ilgili bakanlıklarca çalışma yapılması gerekmektedir.”
