Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Avrupa birimi uzmanları1nca hazırlanan ve Türkiye'de 2017-2025 yılları için uygulamaya konan Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar (BOH) eylem planının olası sonuçlarının incelendiği makale bilim dergisi Lancet'ta 5 Ocak 2021'de yayımlandı.

BBC Türkçe'de yer alan rapora göre, Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar'ın oluşturduğu yük küresel olarak artıyor. Dünya genelinde BOH bağlantılı en fazla ölüm DSÖ'nün Avrupa Bölgesi'nde. Türkiye'deki ölümlerin yüzde 89'u bu hastalıklarla bağlantılı. Bu hastalıklardan ölenlerin yaklaşık beşte biri de 70 yaşın altında.

'Ölümleri azaltmak için hazırlanan eylem planı tutturulamadı'

Makalede, Türkiye'nin nüfusun yaşlanmaya başlamasıyla birlikte bu hastalıkların sosyal ve ekonomik külfetini hafifletmek için hükümetin 2017-2025 yıllarını kapsayan bir eylem planı hazırladığı belirtiliyor.

Eylem planında kalp damar rahatsızlıkları, kronik solunum hastalıkları, kanser ve diyabette tütün, alkol, beslenme ve hareketsizlik dört ana risk faktörü olarak sıralanıyor. Küresel çapta ölümlerin yüzden 80'i bu hastalıklardan kaynaklanıyor.

DSÖ uzmanlarının analizinde Türkiye'nin tütün ve tuz tüketimini yüzde 30, hareketsizliği de yüzde 10 oranında azaltma hedefinin olası etkilerini hesapladı. 2017'deki verileri inceleyen uzmanlara göre eylem planındaki hedefler tutturulabilseydi, sadece o yıl 20 bin 281 ölüm engellenebilirdi.

DSÖ'nün Avrupa Bölge Direktörü Özel Danışmanı Dr. Joao Breda, "WHO/Avrupa'nın bulgulara dayalı bu yaklaşımı sadece Türkiye'nin BOH'la ilgili eylem planının potansiyel etkilerini değerlendirmiyor. Bu yaklaşım, her yıl daha fazla hayat kurtarmak için bize en etkili önlemleri bulma konusunda bize yardımcı olabilir" dedi.

DSÖ'nün Bulaşıcı Olmayan Hastalıklarda Türkiye için belirlediği en önemli risk faktörleri, öncelik sırasına göre şöyle:

• Tuz tüketimi
• Fiziksel hareketsizlik
• Tütün kullanımı
• Sebze-meyve tüketimi
• Alkol tüketimi

• 1. Söz konusu makalede çalışan DSÖ Avrupa birimi uzmanlarının isimleri şöyle: João Breda, Luke N Allen, Birol Tibet, Toker Erguder, Erdem Karabulut, Hasan H Yildirim, Alexander Mok, Kremlin Wickramasinghe.