AKP’nin salgın günlerinde patronlara destek için çıkardığı düzenlemerin başında “ücretsiz izin” ve “kısa çalışma ödeneği” gelirken, bu düzenlemeler bir de “işçi dostu” olarak sunulmuştu.
Emekçilerin bir kısmı salgın dolayısıyla kağıt üstünde ücretsiz izne ve kısa çalışmaya çıkarılırken, tam zamanlı çalıştırılmaya devam etti, verilen ücretler ise asgari ücretin ve açlık sınırının altına indirildi.
Bir kısım patron ise söz konusu ücretsiz izin düzenlemesini işten çıkarma yöntemi olarak kullanırken, bu süreçte hiçbir mali sorumluluk altında girmedi, işçilere ödeme SGK üzerinden, İşsizlik Fonu aracılığıyla yapıldı.
Patronlar için “koruma kalkanı” anlamına gelen söz konusu düzenleme, işçiler için sadaka ücretleri anlamına geldi.
Temmuz ayı itibariyle sona erecek düzenlemeye ilişkin patron cephesinden "devam" talebi gelirken, AKP bu talepleri hızlıca kabul etmiş gibi görünüyor.
Konuya ilişkin dün bir açıklama yapan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, "Fesih kısıtı sayesinde vatandaşların işlerini kaybetmelerini engelledik. İşverenlerin maliyetlerini azaltacak önlemler aldık. Nakdi ücret desteği alan çalışan sayısı 1 milyon 358 bine ulaştı. 1 milyar 700 milyon lira kaynağı çalışanlara aktardık. Fesih kısıtı pandemi döneminde çalışanlarımızı korumak için önemli bir unsurdu. Bir süre daha uzatmayı düşünüyoruz” açıklamasında bulundu.
Uzatılacak olan gerçekten işten çıkarma yasağı mı?
Açlık sınırının 2438 lira, asgari ücretin ise 2324 lira olduğu Türkiye’de, AKP’nin işten çıkarmayı engelledik diye övündüğü düzenleme kapsamında ilk ödeme Mayıs ayında yapılmıştı.
Salgın sonrası iki ay maaşsız kalan işçilere, Mayıs ayında yapılan ortalama maaş ödemesi sadece 502 lira oldu.
Bakanlık tarafından “ücretsiz izin” düzenlemesi kapsamında 878 bin 614 işçiye toplam 441 milyon lira ödeme yapılırken, yapılan bu ödeme işçilerin hesabına yatırılan ortalama tutarın 502 lira olduğunu gözler önüne sermişti. (Düzenleme kapsamında belirlenen ücret bin 168 lira olurken, iki ay maaş alamayan işçilere 'yarım maaş' ödemesi yapılmıştı.)
Söz konusu kapsamda ücret alan işçiler yaşadıklarını soL’a anlatmış, borç içinde kaldıklarını dile getirmişti.
Uzatılınca ne olacak?
Açlık sınırının giderek yükseldiği ülkede, asgari ücretin yarısı kadar bir ücret verilen milyonlarca emekçi, açlığa mahkum edilmeye devam edecek, patronlar bu süreçte kârlarına kâr katacak, AKP ise İşsizlik Fonu'ndan yaptığı bu ödemeyle işsizlik oranlarını düşük göstermeye devam edecek.
TKP MK Üyesi Alpaslan Savaş, AKP’nin söz konusu düzenlemeleri uzatma hazırlığına ilişkin yaptığı değerlendirmede, "Ücretsiz izinde yaklaşık 1 milyon kişi var. TÜİK bu kişileri işsiz saymadığı için, işsizlik oranını da düşük göstermiş oluyor. Günde 39 lira ücretsiz izin ödeneğiyle işsiz sayılmayan yüzbinler! TÜİK de bunu çok sevdi. Basına kısa çalışma ödeneğinin modeli değişiyor diye yansıttılar. Anlaşılan buna da uzatma gelecek. Ancak ödenekten yararlanma koşullarının eski haline dönmesi olası. Anlamı şu: Önümüzdeki üç ay daha az işçi kısa çalışmada, daha fazla işçi ücretsiz izinde olacak” ifadesini kullanmıştı.