Cuma günü Ulusal Halk Kongresi’nin yıllık oturumunun açılışında geleneksel ulusa sesleniş konuşmasını yapan Çin Dışişleri Bakanı Li Keqiang, Özel İdari Bölge statüsündeki Hong Kong ve Makau’da ulusal güvenliği korumak için sağlam yasal sistemler ve uygulama mekanizmaları kurulacağını açıkladı. Keqiang’ın konuşmasının ardından UHK daimi komisyonu başkan yardımcısı Wang Chen tarafından meclisin gündemine Hong Kong ile ilgili bir yasa tasarısı sunuldu. Chen milletvekillerine yaptığı açıklamada Beijing’in Hong Kong’daki Çin karşı güçleri ‘‘yasalar dahilinde engellemek, durdurmak ve cezalandırmak için güçlü önlemler alması’’ gerektiğini söyledi.
Yasa tasarısının amacı ‘‘ülkeyi bölmeye, devlet iktidarını devirmeye, terörist faaliyetler ve ulusal güvenliği ciddi olarak tehdit eden diğer eylemleri örgütlemeye ve gerçekleştirmeye yönelik hareketleri engellemek, durdurmak ve cezalandırmak’’ olarak belirtildi.
Çin Hong Kong'da güvenlik teşkilatı kurabilecek
Tasarının dördüncü maddesi ihtiyaç duyulması halinde merkezi hükümetin ‘‘yasalar uyarınca ulusal güvenliği korumak için ilgili görevleri yerine getirmek üzere’’ Hong Kong’ta teşkilat kurmasına izin veriyor. Çin merkezi hükümeti 1997 yılından bu yana geniş bir özerklik altında yönetilen Hong Kong’da askerî bir garnizon bulundurmakla beraber, geçtiğimiz yıl yedi ay boyunca devam eden Çin karşıtı protestolar sırasında bu güce başvurmamıştı. Yasada yapılacak yeni düzenlemeyle, Beijing’in Hong Kong’daki siyasi süreçlere daha doğrudan müdahale edebilmesinin önünün açılacağı belirtiliyor.
Ulusal Halk Kongresi’nin toplantısına katılan Hong Kong’un Çin yanlısı lideri Carrie Lam, ulusal güvenlik yasası konusunda Beijing’le ‘‘tam bir işbirliği’’ içinde olacaklarını ve yasanın ‘‘mümkün olan en kısa süre içinde’’ çıkması için çalışacaklarını belirtti.
Yasa tasarısı Hong Kong’daki Çin karşıtı siyasi gruplar tarafından, Hong Kong’un özerkliğinin ve bir ülke iki sistem politikasının sonu olarak niteledi. Geçtiğimiz yıl gösterilerde önemli bir rol oynayan Çin karşıtı aktivist Jimmy Sham, ‘‘bu Çin Komünist Partisi’nin Hong Kong’u yok etmek için kullandığı en büyük nükleer silah derken Yurttaşlık Partisi milletvekili Dennis Kwok ise ‘‘Bu Hong Kong’un sonu, ‘Tek Ülke, İki Sistem’in sonu’’ yorumunda bulundu. Çin karşıtı siyasi gruplar tarafından yasa tasarısına karşı gösteri çağrıları yapılırken, çok sayıda gösterici Çin’in Hong Kong’daki irtibat ofisinin önünde bir araya geldi.
ABD'den yaptırım tehdidi
ABD Başkanı Donald Trump yasa tasarısının ayrıntılarının ortaya çıkmasının ardından, ‘‘çok güçlü’’ bir yanıt vereceklerini belirtirken, ABD’li bazı senatörler de yasanın kabul edilmesi halinde Hong Kong’un özerkliğine müdahale eden her kişi ve kuruma yaptırım uygulanmasını öngören yeni bir yasa hazırlığı içine girdi. Yaptırımların göstericilere müdahale eden polisleri, Hong Kong politikasına dahil olan Çinli yetkilileri ve Hong Kong’un özerkliğine karşı faaliyette bulunan kişilere işlem yapan bankaları hedef alabileceği kaydedildi.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo is konuyla ilgili bir açıklama yayınlayarak, Birleşik Devletler’in Hong Kong’a tek taraflı ve keyfi olarak bir ulusal güvenlik yasası dayatılması teklifini kınadığını belirtti. Açıklamada ABD’nin Beijing’i kuvvetli bir şekildi bu yıkıcı teklifi yeniden değerlendirmeye ve Hong Kong’un özerkliğine saygı duymaya çağırdığı kaydedildi.
İngiltere Başbakanlık sözcüsü de, Çin’in Hong Kong’un hak ve özgürlüklerine saygı göstermesini beklediklerini belirterek, durumu yakından takip ettiklerini dile getirdi.
Yasanın 28 Mayıs’ta Ulusal Halk Kongresi’nde oylanması, kabulünün ardından yeniden Daimi Komisyona gönderilerek Haziran sonuna kadar yasalaşması bekleniyor.