Covid-19 için birden çok aşı test aşamalarını geride bırakmış olarak çeşitli ülkelerde kullanılmaya başlandı ya da nasıl kullanılacağı belli oldu.
Farklı ülkelerde aşı takvimi, öncelik grupları, zorunlu olup olmadığı gibi bilgileri derlemeye başladık.
Almanya, İngiltere, Fransa, Çin ve Rusya’da yürütülen ve planlanan aşılama süreçlerine baktığımızda ilk şaşırtıcı gerçek aşının Çin’de (risk grupları dışında) ücretli olması. Almanya, İngiltere, Fransa ve Rusya aşıyı yurttaşlarına bedelsiz olarak sağlarken Çin’de Sinovac aşısı için (risk grubunda olmayan kişiler için) 400 TL’nin üzerinde bir fiyat belirlenmiş durumda. Öte yandan Çin’in salgını büyük ölçüde kontrol altına almış olduğu, alınan önlemler ve toplumsal seferberlikle bulaşmanın neredeyse sıfırlandığı, toplum yaşamının büyük ölçüde normale döndüğü biliniyor.
Bir başka dikkat çekici şey ise bu ülkelerin hiçbirinde aşının “zorunlu” olmaması. Yani belirlenen önceliklendirmeler içinde de isteyen aşıyı olmayabilecek. Çin 50 milyon kişiyi aşılamayı amaçlıyor. Öte yandan Çin’in kendi Sinovac ve Sinofarm aşıları dışında AstraZeneca/Oxford aşısı için de 200 milyon doz sipariş verdiği söyleniyor. Almanya 2021 sonuna kadar Pfizer’den 85 milyon doz aşı almayı öngörüyor. Yani 40 milyonun üzerinde yurttaşını aşılatabilecek.
Rusya, ülkede kurulu Gamelaya Enstitüsü ile Sputnik V için 160 milyon dozluk anlaşma yapmış. Bu aşı da iki doz uygulanıyor.
Yani Rusya’nın da 2021 hedefi 80 milyon kişiyi aşılamak.
Bu sayıların anılan ülkelerde salgının durması için gerekli bağışıklık düzeyini sağlayıp sağlamayacağının şu anda belirsiz olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Bütün bu ülkelerde aşılama takviminde öncelikli gruplar belirlenmiş durumda. Yine ülkelerdeki toplumsal siyasal yapı ve son yüzyılı kapsayan geçmişlerine bakılarak yorumlanabilecek bir şey de önceliklendirmelerle ilgili. Almanya, İngiltere ve Fransa önceliklendirmeyi “risk gruplarını” merkeze alarak yaparken, Çin ve Rusya’da özel olarak toplumsal ihtiyaçlarla ilgili temas noktalarında çalışan gruplar belirleniyor. Ulaşım çalışanları, öğretmenler vs. (Sağlıkçılar sıralanan ülkelerin hepsinde öncelikli görülüyor.)
İşte detaylar...
Almanya
Almanya’da kitlesel aşılama 27 Aralık tarihinde Biontech-Pfizer’ın ürettiği aşı ile başlayacak.
Üç öncelikli grup belirlenmiş. Bunlar sırasıyla şöyle:
1. grup: 80 yaş üstü, huzurevlerinde ve bakımevlerinde kalanlar ve bu kurumlarda çalışanlar, ayakta tedavi hizmeti veren sağlık çalışanları, yoğun bakım üniteleri, acil servisler, kurtarma hizmetleri, aşılama merkezleri ve enfeksiyonla ilgili faaliyetlerin olduğu diğer alanlar gibi bulaş riski yüksek tesislerde çalışanlar, yüksek riskli gruptaki kişilerin (özellikle hematoloji-onkoloji ve organ nakli hastaları) tedavisi ve bakımında görev alanlar ve ilgili tesislerde çalışanlar.
2. grup: 70 yaş üstü, Down sendromlu, demansı olan, zihinsel engelli ve organ nakli yapılmış bireyler, 80 yaş üstü bireylerle, yaşlı bakım evinde kalanlarla ve zihinsel engelliler için kurulmuş yurtlarda kalanlarla yakın temasta olan kişiler, hamilelerle teması olan kişiler, zihinsel engellilerin tedavisi ve bakımından sorumlu personel, koronavirüse maruz kalma riski yüksek olan tıbbi alanlarda çalışan doktorlar ve diğer personel, polis ve diğer kolluk kuvvetleri, halk sağlığı hizmetlerinde çalışanlar, mülteciler ve evsizler için kurulmuş olan tesislerde yaşayanlar ve çalışanlar
3. grup: 60 yaş üstü, obezite, kronik böbrek hastalığı, kronik karaciğer hastalığı, bağışıklık yetmezliği, HIV enfeksiyonu, şeker hastalığı, kalp hastalıkları, inme, kanser, KOAH ve astım, otoimmun ve romatizma hastalıkları olanlar, düşük maruziyet riski olan tıbbi tesislerde çalışanlar, silahlı kuvvetler, itfaiye, sivil savunma ve adli kurumlarda çalışanlar, altyapı şirketlerinde, eczanelerde, gıda endüstrisinde, taşımacılık ve telekomünikasyon alanlarında çalışanlar, öğretmenler, güvencesiz yaşam ve çalışma koşullarına sahip kişiler
Ocak sonuna kadar 3-4 milyon aşı gelmesi planlanıyor. 2021’in ilk çeyreğinde 11-13 milyona ulaşılacağı hesaplanıyor. 2021’in tamamında 85 milyon Biontech-Pfizer aşısı alacak Almanya.
Almanya’da aşı zorunlu değil.
Aşı parasız olarak uygulanacak ve 400’ün üzerinde aşı merkezinde aşılamalar yapılacak. Aşı merkezlerinde kuyruk oluşmaması için randevu sistemi oluşturulduğu bildirildi.
İngiltere
İngiltere’de aşılama 500 aşı merkezinde yapılıyor. Şu ana kadar 616 bin 913 kişi aşılandı. (8-20 Aralık arasında)
Öncelikli grup olarak bakımevlerinde kalanlar ve çalışanlar, sağlık çalışanları ve 80 yaş üstü belirlenmiş durumda. Bunların aşılamaları devam ediyor. Aşılanacak olanlara Sağlık Bakanlığı tarafından bildirim yapılıyor.
Öncelik listesi şöyle:
1. Yaşlı bakım evlerinde kalanlar ve çalışanlar
2. 80 yaş üstü, riski yüksek sağlık çalışanları ve sosyal çalışmacılar
3. 75 yaş üstü
4. 70 yaş üstü ve klinik olarak duyarlı bireyler
5. 65 yaş üstü
6. 16-64 yaş aralığında ikincil hastalıklar nedeniyle risk grubunda olanlar
7. 60 yaş üstü
8. 55 yaş üstü
9. 50 yaş üstü
İngiltere’de aşılama sadece bakanlık aracılığıyla ve parasız yapılıyor.
Fransa
Fransa’da aşılama 4 Ocak’ta başlayacak. 3 aşamada gerçekleşecek. Ocak ayında 1 milyon aşı yapılması hedefleniyor; bakım evlerinde kalanlar ve çalışanlarla başlanacak. Şubat ayında bu hedef 14 milyon kişiye genişletilecek. Yaşlılar ve başka hastalıklar nedeniyle risk grubunda olanlar dahil edilecek. 3. ve son aşama ise bahar aylarında başlayacak ve nüfusun geri kalanına aşı uygulanacak.
Fransa’da aşı zorunlu değil ama parasız uygulanacak.
Rusya
Rusya’nın geliştirdiği “Sputnik V” adlı koronavirüs aşılama uygulaması 5 Aralık Cumartesi günü başkent Moskova'da başladı.
Aşıda öncelikli grup hekim, sağlık çalışanları, öğretmen ve sosyal hizmetler çalışanlarından oluşuyor.
Aşı yaptıracak kişilerde aranan şartlar, Moskova’daki bir kliniğe kayıtlı olması, 18-60 yaş arasında olması, kronik bir hastalıkları bulunmaması ve son 30 gün içinde hiç bir şekilde aşı yaptırmamış olmaması. 5 Aralık itibari ile ülkede hali hazırda 2 milyon doz aşı üretimi yapıldı. "Sputnik V" adlı aşı Rusya'da Gamaleya Ulusal Epidemioloji ve Mikrobiyoloji Enstitüsü tarafından geliştiriliyor.
Bunun yanı sıra Rusya, Gamelaya aşısı için de 160 milyon dozluk anlaşma yaptı. 18-60 yaşları arasında andığımız meslek gruplarına mensup olanlar internet üzerinden ücretsiz kayıt yaptırarak şehirdeki 70 tesiste aşıyı yaptırabiliyor. Bu tesisler yerel saatle 08.00-20.00 arasında çalışıyor. Son 30 gün içinde enjeksiyon yapılanlar veya son iki hafta içinde solunum yolu sorunları çekenler, bazı kronik hastalıkları olanlarla hamile olan ya da emziren kadınlar aşılamada hariç tutuluyor. Aşı, Rusya halkına ücretsiz uygulanıyor.
Çin
Sinovac Biotech Ltd. ve CNBG olarak bilinen devlete ait China National Biotec Group Co. tarafından geliştirilen aşılar, Temmuz ayında acil kullanım izni verildiğinden beri ülkede dağıtılmaya başlanmıştı. Temmuz ayından bu yana yaklaşık 1milyondan fazla kişi aşılanmış durumda.
Çin, hastanelerde, gümrüklerde, toplu taşıma ve soğuk zincir lojistiğinde çalışanların yanı sıra önceden mevcut tıbbi sorunları olan kişiler de dahil olmak üzere savunmasız grupların aşıyı ilk önce almaları için daha geniş bir dağıtım planlıyor. Bir sonraki aşama genel halkı kapsıyor. 50 milyon insanı aşılamaya hedefleyen Çin, virüsün yerel bulaşmasını neredeyse durdurmuş ve nüfusunun büyük çoğunluğu için yaşam büyük ölçüde normale dönmüş durumda.
Sinovac ve Sinopharm firmaları ürettikleri aşı için iki dozda 394 yuan (470 TL) olarak fiyat belirledi. Risk grupları dışında, aşı yaptırmak isteyenler ücret karşılığında yaptırabiliyor.
Çin, devlet destekli üretilen aşılarının yanı sıra AstraZeneca/Oxford aşısı için de 200 milyon dozluk sipariş verdi.
