Çin’de görev yapan Avustralyalı iki basın mensubunun, Çin Devlet Güvenliği Bakanlığı tarafından sorgulanmalarının ardından konsolosluk yetkililerinin yardımıyla ülkeden ayrıldığı açıklandı.
Australian Broadcasting Corporation (ABC) ve Australian Financial Review (AFR) isimli basın kuruluşlarının Çin muhabirlerinin, diplomatlar Çinli yetkililerle ülkeyi terk etmeleri için görüşmeleri sürdürürken Pekin’deki Avustralya elçiliği ve Şangay’daki konsolosluğa sığındıkları belirtildi.
ABC muhabiri Bill Birtles ile AFR muhabiri Michael Smith’in, Ağustos ayında Çin’de tutuklanan Avustralya vatandaşı ve haber spikeri Cheng Lei ile ilgili sorulara yanıt verene kadar ülkeyi terk etmemeleri istenmiş ve Cheng soruşturmasında şüpheli oldukları belirtilmişti.
Michael Smith, Salı sabahı Sydney havalimanına gelişinin ardından gazetecilere yaptığı açıklamada ‘‘eve dönmek öylesine rahatlatıcı ki’’ ifadesini kullanırken Birtles de, ‘‘bu bir kasırgaydı ve hiç de iyi bir tecrübe değildi’’ diye konuştu.
Birtles Twitter’dan yaptığı açıklamadaysa ‘‘Çin’den böylesine ani koşullar altında ayrılmak derin bir hayal kırklığı yarattı. Yaşamımın büyük bir parçasıydı ve son hafta gerçek üstüydü’’ sözlerine yer verdi.
Avustralya Dışişleri Bakanı Marise Payne konuyla ilgili bir açıklama yaparak, Pekin’deki büyükelçilik ile Şangay’daki konsolosluğun Çinli hükümet yetkilileriyle, muhabirlerin sağlıklarını ve Avustralya’ya dönüşlerini sağlamak için temas kurduklarını dile getirdi.
ABC kanalı Birtles’ün Avustralya hükümetinin tavsiyesi üzerine ülkeye getirildiğini açıklarken, AFR ise yaptığı açıklamada ‘‘normal muhabirlik görevlerini sürdüren iki gazeteciyi hedef alan bu olay hem üzücü hem de rahatsız edicidir’’ ifadesine yer verdi.
İki muhabirin Avustralya’ya dönmesinin ardından, 1970’lerden bu yana ilk kez Avustralyalı basın kuruluşlarının Çin’de görevli muhabiri olmayacağı belirtildi.
Çin'den açıklama
Avustralyalı gazetecilerin ülkelerine varmalarının ardından bir açıklama yapan Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Avustralyalı haber spikeri Cheng Lei’nin ulusal güvenlik gerekçeleriyle tutuklandığını duyurdu.
Sözcü Zhao Lijian, günlük basın toplantısında, devlete ait CGTN kanalında iş dünyası ile ilgili haberler sunan Cheng’in ‘‘Çin’in ulusal güvenliğini tehlikeye atan yasa dışı faaliyetlerle yürütme şüphesi ile tutuklandığını’’ söyledi. Davanın hukuka uygun olarak yürütüldüğünü ve Cheng’in meşru haklarının ve çıkarlarının tamamen güvence altında olduğunu sözlerine ekleyen Zhao, Avustralyalı muhabirler Bill Birtles ve Mike Smith’in sorgulanmasını da savunarak, işlemin hukukun olağan uygulanışı çerçevesinde gerçekleştiğini belirtti.
İki ülke arasındaki ilişkiler, Avustralya’nın koronavirüs pandemisinin kaynaklarına ilişkin uluslararası bir soruşturma başlatılması çağrısına Çin’in ticaret alanında misillemede bulunmasıyla bozulmuş, Avustralya Temmuz ayında vatandaşlarına Çin’de keyfi olarak tutuklanabilecekleri gerekçesiyle seyahat uyarısında bulunmuştu.