Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD), üyeleri ile, koronavirüsün sektöre etkileriyle ilgili ilki 30 Mart diğeri 6 Nisan tarihinde gerçekleştirdiği anketlerin sonuçlarını paylaştı.
Ankete katılan patronların yüzde 90’ı, nakit akışında yaşanabilecek sıkıntılar için kendi ek önlemlerini aldığını açıklarken kârlarının ve ellerindeki paranın azalmaması için hükümetten taleplerini sıralıyor. Anketlerin ise, bu talepleri güçlendirmek için yapıldığı anlaşılıyor. Patronların üçte ikisi işçi ücretlerini kısa çalışma ödeneği ile işsizlik fonuna bırakmış durumda. Hükümetin verdikleri yetmemiş olacak ki, uzun vadeli düşük faizle krediler, bankaların üç aylık faizle 6 aylık para vermesi gibi talepleri var.
YÜZDE 75'İ KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE BAŞVURDU
Koronavirüs salgını otomotiv üreticilerinde fabrikaların durmasına neden olurken, yan sanayide de önemli etkileri oldu. Avrupa otomotiv pazarındaki büyük düşüş önce otomotiv sektörünü buna bağlı olarak da yan sanayii etkiledi.
Ülkemizde bulunan otomotiv ana sanayi üretime ara verdi.
Değişik tarihlerde üretime ara veren otomotiv şirketlerinden Honda 13 Nisan, Otosan 27 Nisan, Mercedes Benz 20 Nisan, Tofaş 20 Nisan, Toyota 20 Nisan tarihlerine kadar duruş açıkladı.
TAYSAD’ın anket sonuçlarına ilişkin yaptığı açıklamada taşıt araçları yan sanayici patronlarının yüzde 63’ünün kısa çalışma ödeneğine başvurduğunu, yüzde 13’ünün ise normal mesaiye devam ettiğini açıklamıştı, yaptıkları ikinci ankette kısa çalışmaya başvuran patronların oranının yüzde 75’e çıktığı belirtildi.
Ankete katılanların ortalama yüzde 40’ının ise 30 Mart - 5 Nisan tarihlerinde üretimi tamamen durdurma kararı aldığı belirtilmiş. İlerleyen süreçte kademeli olarak üretimde normalleşme bekleyen taşıt araçları yan sanayicisi patronların yüzde 50’si, 27 Nisan - 3 Mayıs aralığında kısmi çalışmanın süreceğini, yüzde 42’si ise bu tarih aralığında normal çalışmaya geçilebileceğini tahmin ederken, yüzde 12’si ise üretimin durmaya devam edebileceğini belirtilmiş.
Ayrıca ankete katılan patronlar, koronavirüs salgınının yarattığı koşulların 8-10 hafta süreceğini, en ciddi sorunun ise iş ve ciro kaybı olduğunu belirtmiş. Çalışanların motivasyon kaybı ve ithalata bağlı olduğu bilinen sektörde malzemelerin geç gelmesi de diğer sorunlar arasında sayılmış.
'ÜRETİM DÜŞÜŞÜ NİSAN'DA SONLANACAK'
30 Mart – 5 Nisan tarihlerinde üretimin yüzde 32’ye kadar düşeceği ve üretimin Nisan ayı içerisinde kademeli olarak artacağı ve yüzde 62’ye kadar çıkacağı belirtilmiş.
Patronlar 06 Nisan ile başlayan bu hafta ortalama yüzde 41 kapasite kullanım oranı ile çalışılacağını belirtirken Mayıs ayının ilk haftasında kapasite kullanım oranının yüzde 60 seviyelerine çıkmasının beklendiğini ifade etmiş.
Her iki ankette de, ankete katılan TAYSAD üyesi patronlar, yaşanan krizin 8-10 hafta süreceği konusunda birleşiyor. Koronavirüs salgınının ilk ankette patronların yüzde 85’i, nakit akışında yaşanabilecek sıkıntılar için kendi ek önlemlerini aldığını da belirtirken ikinci ankette yüzde 88’i Nisan ayı sonunda nakit sıkışıklığına karşı önlem aldığını açıklamış. Ayrıca patronların yüzde altmışa yakını Nisan sonunda nakit sıkışıklığı yaşanmayacağını düşündüğünü belirtmiş.
PATRONLAR DOYMUYORLAR
Nisan ayı sonuna kadar kendilerini koruyacakları ek önlemler aldıklarını belirten patronlar Mayıs ayında üretim kapasitelerinin artacağını bekliyor. Ama patronlar, daha fazla korunma, az faizli kredi talep ediyor.
Koronavirüs etkisinin 8-10 hafta süreceğini tahmin eden patronlar, 3 ay olan kısa çalışma ödeneğinin süresinin artırılmasını ve uzun vadeli, uygun faiz oranlı Eximbank kredileriyle sektörün desteklenmesini talep ediyor. Ayrıca vergi oranlarında indirim ve banka kredilerinin 3 ay yerine 6 ay süresince ilave faiz olmadan ertelenmesini istemiş.
Dernek Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kanca, anket sonuçlarını değerlendirirken yaptığı açıklamada işçilerden de bahsetmiş. 200 bin işçinin bulunduğu yan sanayi sektöründe 100 bin işçinin doğrudan etkileneceğini açıklamış, elbette işçiler için yaptıkları uygulamalardan bahsetmeyerek.