Türkiye salgın yönetiminde ne kadar başarılı?
Bu sorunun yanıtını ararken dün ölüm hızına (ölüm/nüfus oranı) bakmış (1) ve Türkiye’nin ölüm hızının kendisinden yaşlı pek çok Avrupa ülkesinden yüksek olduğunu bulmuştuk.
Benzer bir durum fatalite hızı (ölen/vaka oranı) için de söz konusu. Sağlık Bakanı ise bir ara Avrupa’da en düşük fatalite hızına sahip ülkenin Türkiye olduğunu bile ileri sürmüştü.
Yaşlı nüfusu dikkate almamızın nedeni ölümler üzerinde en etkili faktörlerden birisi olması. Nüfus yaşlıysa covid-19 ölümleri de fazladır. Bu beklenen bir şeydir. Beklenmeyen ise bir ülkenin ölüm ve fatalite hızlarının kendisinden daha genç bir ülkeden daha yüksek olmasıdır.
Türkiye’nin durumu böyle ve bu durum, iktidarın vaka yönetiminde ve hasta tedavisinde iddia ettiği gibi başarılı olmadığını gösterir.
Aşağıdaki tabloda somut durumu ortaya koyuyoruz. Fatalite hızını DSÖ’nün 1 Mayıs 2020 verilerinden hesapladık.(2)
Türkiye’nin fatalite hızı kendisinden daha yaşlı nüfusa sahip Norveç, Ukrayna, Lüksemburg, Sırbistan, Letonya, Slovakya, Ermenistan, İsrail, Gürcistan, Rusya, İzlanda ve Beyaz Rusya’dan daha yüksek.
Buna karşılık fatalite hızı Türkiye’den daha yüksek olan ülkelerin hiçbirisi Türkiye’den daha genç değil.
|
Sıra |
Ülke |
Fatalite hızı (%) |
Yaşlı nüfus oranı (%, 2018) |
|
1 |
Fransa |
19,0 |
20 |
|
2 |
Belçika |
15,7 |
19 |
|
3 |
İngiltere |
15,6 |
18 |
|
4 |
İtalya |
13,6 |
23 |
|
5 |
İsveç |
12,3 |
20 |
|
6 |
Hollanda |
12,2 |
19 |
|
7 |
İspanya |
11,5 |
19 |
|
8 |
Macaristan |
11,3 |
19 |
|
9 |
San Marino |
7,2 |
20 |
|
10 |
Slovenya |
6,4 |
20 |
|
11 |
İrlanda |
6,0 |
14 |
|
12 |
Romanya |
5,9 |
18 |
|
13 |
Andorra |
5,6 |
16 |
|
14 |
Yunanistan |
5,4 |
22 |
|
15 |
Makedonya |
5,3 |
14 |
|
16 |
Polonya |
5,0 |
18 |
|
17 |
Danimarka |
4,9 |
20 |
|
18 |
İsviçre |
4,8 |
19 |
|
19 |
Bulgaristan |
4,4 |
21 |
|
20 |
Finlandiya |
4,2 |
22 |
|
21 |
Almanya |
4,0 |
21 |
|
22 |
Arnavutluk |
4,0 |
14 |
|
23 |
Bosna Hersek |
3,9 |
16 |
|
24 |
Portekiz |
3,9 |
22 |
|
25 |
Avusturya |
3,8 |
19 |
|
26 |
Hırvatistan |
3,3 |
20 |
|
27 |
Litvanya |
3,2 |
20 |
|
28 |
Estonya |
3,1 |
20 |
|
29 |
Çek Cumhuriyeti |
3,1 |
19 |
|
30 |
Moldova |
3,1 |
11 |
|
31 |
Türkiye |
2,6 |
8 |
|
32 |
Norveç |
2,6 |
17 |
|
33 |
Ukrayna |
2,5 |
16 |
|
34 |
Lüksemburg |
2,4 |
14 |
|
35 |
Güney Kıbrıs |
2,4 |
14 |
|
36 |
Montenegro |
2,2 |
15 |
|
37 |
Sırbistan |
2,0 |
18 |
|
38 |
Letonya |
1,8 |
20 |
|
39 |
Slovakya |
1,6 |
16 |
|
40 |
Monako |
1,5 |
33 |
|
41 |
Ermenistan |
1,5 |
11 |
|
42 |
İsrail |
1,4 |
12 |
|
43 |
Azerbaycan |
1,3 |
6 |
|
44 |
Lihtenştayn |
1,2 |
18 |
|
45 |
Gürcistan |
1,1 |
15 |
|
46 |
Kırgızistan |
1,1 |
4 |
|
47 |
Rusya |
1,0 |
15 |
|
48 |
Malta |
0,9 |
20 |
|
49 |
Kazakistan |
0,7 |
7 |
|
50 |
İzlanda |
0,6 |
15 |
|
51 |
Beyaz Rusya |
0,6 |
15 |
|
52 |
Özbekistan |
0,4 |
4 |
|
53 |
Tacikistan |
0,0 |
3 |
1-https://sol.org.tr/haber/turkiye-covid-19-olum-hizinda-53-ulkeli-avrupa-bolgesinde-18-sirada-3202