13 Mayıs 2014 tarihinde Manisa’nın Soma ilçesinde Soma Holding’a ait Soma Kömür İşletmeleri’nin madeninde büyük bir katliam yaşandı.
Türkiye Komünist Partisi üyesi ressam İrfan Ertel, Soma Katliamı'nın 10. yılında, İzmir Mimarlık Merkezi’nde 1 Mayıs ile 18 Mayıs günleri arasında sergilenecek resimleri hakkında şunları söylüyor:
“Sergide yer alan resimler madenlerde çalışan işçi kardeşlerimizin ne denli zorlu koşullarda ürettiklerini göstermeye çalışıyor. Sonra sırasıyla Soma’da, Ermenek’te, Şirvan’da, Amasra’da ve son olarak da Erzincan İliç’de yaşanan iş cinayetlerinin neden olduğu duygulanımla yapılan resimler. İki tanesi ise Artvin Cerattepe direnişi için yapılan resimler."
İrfan Ertel, sergisi ve Soma Katliamı hakkında sorularımız yanıtladı.
Soma Katliamı'nın üzerinden 10 yıl geçti. 301 işçinin ölümünü hatırlatarak hafızamızı tazeliyorsunuz. Maden işçilerini resmetmeye nasıl karar verdiniz?
Evet 10 yıl geçti, 301 madenci kardeşimiz bir iş cinayeti ile katledildi. Yine madenlerde iş cinayetleri yaşamaya devam ettik, öyle görünüyor ki bu gidişle yaşanmaya da devam edilecek. “Fıtrat” yaklaşımı gereği, gerekli tedbirlerin alınmadığının kanıtı olarak; 14 Ekim 2022 tarihinde Amasra'da 42 maden işçisi kardeşimizi yine iş cinayetinde kaybettik. 13 Şubat 2024'te Erzincan İliç'deki facia büyük bir çevre felaketine yol açabilecek olguların yanında 9 maden işçisi kardeşimizi daha kaybetmemize neden oldu. İSİG Meclisi'nin tuttuğu kayıtlara göre her yıl en az 2 bin civarında işçi kardeşimiz çalışırken öldürülüyor. Bu ortalama her gün 5 işçi kardeşimizin evine ateş düşmesi demek.
Ayrıca kayıt tutulmayan ve görmezlikten gelinen bir başka olgu var. Dünya Sağlık Örgütü'nün yaptığı orantı formülüne göre her yıl meslek hastalığından ülkemizde hayatını kaybeden işçi kardeşlerimizin sayısı en az 2 bin çarpı 20 yani 20 bin kişi. Biz işçi sağlığı konusunda biraz bilgilenenler biliyoruz ki bu ölümlerin hepsi –gerekli tedbirler alındığında- önlenebilir. “Gerekli tedbirlerin alınmamasının nedeni nedir?” diye sorarsanız kısaca; “alınacak tedbirler patronları kâr ve zaman kaybına uğratır”. Evet bunları unutmamak ve birer mücadele başlığı olarak gündemde tutmak sorumluluğumuz.
Ben daha 70’li yıllarda Güzel Sanatlar Akademisinde öğrenci iken işçi sınıfımızı anlatan resimler yapmaya başlamıştım. Resmin söyleyebileceklerim için iyi bir yol olduğunu ve mücadelemize destek olabileceğini yaşayarak öğrendim. Ve devam ettim bu amaçla resimler yapmaya...
Sergide 57 resim yer alıyor. Bu resimler neler anlatıyor? İzleyiciler sergide ne bulacak?
Sergide yer alan resimler madenlerde çalışan işçi kardeşlerimizin ne denli zor koşullarda ürettiklerini göstermeye çalışıyor. Sonra sırasıyla Soma’da, Ermenek’te, Şirvan’da, Amasra’da ve son olarak da Erzincan İliç’de yaşanan iş cinayetlerinin neden olduğu duygulanımla yapılan resimler. İki resimde Artvin Cerattepe direnişi için yapılan resimler.
İşçileri daha öncesinde de çok kereler resmettiniz. Hatta resimleriniz maden ocaklarında da sergilendi. Emekçilerin bu resimleri görmesi neden önemli?
Tarihe baktığımızda emekten yana olan tüm aydın ve sanatçıların yapmaya çalıştığı gibi davranmak gerektiği çok açık. Benim de bir ressam ve emekten yana olmaya çalışan biri olarak sorumluluğum; işçi sınıfımızın içinde bulunduğu tehlikeler karşısında farkındalığını yükseltmeye, uyarmaya çalışmak. Sorunları asıl çözücü olan olgunun örgütlenme olduğunun altını çizmek doğru davranış biçimi sanıyorum. Resimler böyle bir işlevi bir nebze olsun, yerine getirebildiği ölçüde beni insan olarak mutlu kılar.
Sanatseverler sergiyi nerede, ne zaman gezebilir?
Sergimizi ziyaretçiler; İzmir, Alsancak 1474 sok. No.9’daki Mimarlık Merkezinde 1–18 Mayıs tarihleri arasında, saat 10.00 ile 19.30 arasında gezip, görebileceklerdir. Teşekkür ediyorum...
İrfan Ertel kimdir?
1951 yılında Muğla, Bayır’da doğan İrfan Ertel, 1969’dan beri örgütlü bir komünist olarak siyasal mücadelenin içinde yer alıyor. Ertel, bu uzun mücadele tarihinde, TSİP, TKP-İşçinin Sesi ve TKP saflarında bulundu.
1971–1979 yılları arasında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Resim Bölümünde sanat eğitimi gördü. Öğrenciliği sırasında Ruhi Su ile tanıştı ve Dostlar Korosunda yer aldı. 1990’larda Ruhi Su Vakfı’nın yönetiminde bulundu.
1970’li yıllarda epik tiyatronun ülkemizdeki en önemli temsilcisi sayılan Vasıf Öngören’in İstanbul Birlik sahnesinde dekoratör olarak görev aldı.
80’lerde İşçi Sağlığı Derneği’nin, daha sonra İşçi Sağlığı ve Meslek Hastalıkları Vakfı Meska’nın kurucularından biri oldu. Altı ana sektöre yönelik işçi sağlığı eğitim çalışmaları için fotoğraflar ve kısa filmler çekti, slayt ve film gösterileri hazırladı, bu konuda da sayısız sunum yaptı. 2010 yılından beri İşçi Sağlığı Meclisi’ne emek veriyor.
Barış Derneği’nin yeniden kurulduğu 2003 yılından itibaren dernekte aktif görev aldı ve yönetiminde bulundu.
