Merkez Bankası’nın dün açıkladığı Mayıs ayı imalat sanayi kapasite kullanım oranı (KKO) verileri, imalat sanayiinde Nisan’a göre çok sınırlı bir iyileşmeye işaret ediyor. Sanayi tesislerinin aylık üretim kapasitelerinin ne kadarını kullandıklarını gösteren KKO, 2017-2019’u kapsayan üç yıllık dönemde ortalama yüzde 77 civarındayken, 2020 yılının Mart ayında yüzde 75,3’e, 2020 yılının Nisan ayında yüzde 61,6’ya geriledi. Mayıs ayında ise bir puanlık artışla yüzde 62,6 oldu. 2019 yılının Mayıs ayı imalat sanayi KKO’su yüzde 76,3’tü. Aynı ayla karşılaştırıldığında Nisan’da olduğu gibi Mayıs’ta da 14 puana yaklaşan gerileme söz konusu, imalat sanayi üretiminin bütününde yüksek oranlı bir daralma sürüyor.
Kaynak: TCMB
Yüksek oranlı daralmaya rağmen sektörel detaylara bakıldığında Mayıs ayında otomotiv sektöründe üretim aralarının bitmesine bağlı olarak kara taşıtları ve bağlantılı sektörlerde KKO artışının olduğu dikkat çekiyor. Nisan’da verilen üretim araları nedeniyle kara taşıtlarında KKO yüzde 43’e düşmüştü, Mayıs ayında yüzde 66’ya çıktığı, hala 2019 Mayıs’ındaki yüzde 80’in gerisinde olsa da artış olduğu görülüyor. Kara taşıtlarındaki artışla da ilişkili olarak fabrikasyon metal ürünleri, ana metal gibi sektörlerde de artış görülüyor.
Otomotivle birlikte ihracat içindeki payı yüksek tekstil ve giyimde KKO, düşük seyretmeye devam ediyor. Tekstilde yüzde 44’ten yüzde 46’ya çıkarak sınırlı bir artış olduğu görülürken, hazır giyimde yüzde 47’den yüzde 38’e düşen KKO ile tarihi bir rekor kırıldı. Hazır giyimin ardından üretimin ciddi ölçüde düştüğü bir diğer ihracatçı sektörde, ağırlığı beyaz eşya ürünlerinden oluşan elektrikli teçhizat. Elektrikli teçhizatta Nisan’da yüzde 58,4’e gerileyen KKO, Mayıs’ta da gerilemeyi sürdürdü ve yüzde 52,2 oldu. Dün açıklanan beyaz eşya Nisan verelerine göre bir önceki yılın aynı ayına göre üretimde yüzde 11, ihracatta yüzde 49’luk daralma yaşandı. KKO düzeyine göre Mayıs daralması daha yüksek.
Nisan ayında krizden en az etkilenen, geçmiş KKO düzeyini koruyan sektörlerden gıdada Mayıs’ta önceki aya göre gerileme yaşandı. Mart-Nisan’da eve kapanmanın da etkisiyle artan talebe bağlı olarak stoğa yönelik üretim de artmıştı, Mayıs’ta stok tutma ihtiyacının azalması bu düşüşte bir etken olabilir. Ancak turizmden kaynaklanan talepteki düşüşün Mayıs’ta daha kuvvetli hissedilmesi de önemli bir etken. İzleyen aylarda bu etkinin daha kuvvetli hissedilmesi bekleniyor. Gıda üretiminde turizm kaynaklı talebin payı yüzde 15-20 civarında hesaplanıyor.
Makine ve mobilya üretiminde ise artış olduğu dikkat çekiyor. Kriz döneminde talebi görece güçlü kağıt ve ilaç sektörlerinde KKO düzeyinin korunduğu görülüyor.
Kaynak: TCMB
Kriz döneminde talebi görece güçlü kağıt ve ilaç sektörlerinde KKO düzeyinin korunduğu görülüyor.
Mayıs ayı imalat Sanayi KKO, yılın ikinci çeyreğinin önemli üretim daralmalarına sahne olacağını, ihracatın geri dönmesinin zaman alacağını gösteriyor.
İmalat Sanayi KKO’su nasıl hesaplanıyor?
Merkez Bankası, her ay başında seçilmiş firmalara gönderdiği İktisadi Yönelim Anketi’ne verilen yanıtları toplulaştırarak KKO verilerini oluşturuyor. Mayıs ayı için açıklanan veriler bin 727 işyerine gönderilen anketin sonuçlarına dayanıyor.