Geçtiğimiz aylarda Karşıyaka Belediyesi’ne ait bir bölge hisse satışı ile gündeme gelmişti. Karşıyaka Belediyesi'ne yazılı başvuru yapan TMMOB Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi, belediyenin davetiyle yapılan toplantı sonrasında elde ettiği bilgiler sonucunda bölgeye dair ciddi sorunlar saptanmış olduğunu açıkladı.

Odadan yapılan açıklamada, "Ramsar Alanı’na yakınlığı, zemin yapısı, altyapı problemleri, kamu mülkiyetinin kurumlar eliyle ranta konu olması gibi başlıklarla Mavişehir bölgesi sorunlu bir yapılaşma sürecine sahiptir. Bölgedeki bütün planlama süreci başta olmak üzere, her türlü idari süreci incelemeden konunun değerlendirilmesinin, bilimsel olarak yetersiz kalacağı düşünülmektedir" denildi.

'Onaylanan her planla inşaat yoğunluğu arttırıldı'

Odadan yapılan açıklamada bölgeyle ilgili yaşanan süreç şöyle anlatıldı:

"Mavişehir Bölgesi’ne ilişkin ilk imar planları 1984 yılında onaylanmış olmakla birlikte, o dönemde bölgede mülkiyet Türkiye Emlak Bankası’na (TEB) aittir. İlk onaylanan planların ardından 1991 yılı ve sonrasında planlar birçok kez değişikliğe uğramıştır. Onaylı planlara göre imar planlarının uygulama prensiplerinin saptanması amacıyla dönemin mülk sahibi TEB ile Karşıyaka Belediyesi arasında 13.02.1991 tarihinde protokol imzalanmıştır. TEB ile Karşıyaka Belediyesi arasında yapılan protokollerin geçerliliğinin sağlanabilmesi amacıyla hazırlanan 1/1000 ölçekli İzmir Denizbostanlısı Kıyı Kesimi Revizyon İmar Planının, İzmir Büyükşehir Belediyesince 14.04.1997 tarihinde onaylandığı ve İmar Kanunu’nun 16.maddesinin uygulanması sonucunda da yapılaşmaların başladığı görülmektedir. 1998 yılında Emlak Bankası’nın tasfiyesi sonucu mülkiyetin Emlak Konut GYO ve Toplu Konut İdaresi’ne (TOKİ) geçtiği görülmektedir.

2006 yılında Mavişehir’in büyük bir bölümünün Toplu Konut Alanı ilan edildiği ve bu doğrultuda planların onaylandığı ancak bu planlar ve Toplu Konut Alanı kararının açılan bir dava sonucu iptal edildiği, aynı şekilde bu sürede Büyükşehir Belediye Meclisinin 09.08.2010 tarih ve 01.946 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planının da açılan davalar sonucunda iptal edildiği tespit edilmiştir. Dava sonuçları ve kararları dikkate alınmadan Valilik makamının 25.11.2011 tarihli işlemi ile Bostanlı- Mavişehir mevkiinde tekrar Toplu Konut Alanı ilan edilmiştir. 2019 yılı sonu itibariyle kesinleşen Mavişehir Toplu Konut Alanı 1/25000, 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Planların, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 18.09.2012 tarihinde onaylandığı ve bu planlara yaklaşık 25 adet dava açıldığı tespit edilmiştir. Söz konusu bölgede onaylanan her planla, nüfus yoğunluğu ve inşaat yoğunluğu arttırılmıştır. Örneğin, 1991 yılı itibariyle yürürlükte bulunan plan kararlarına göre yapılan hesaplamalarda;  25740 ada 1 parsel, 25471 ada 1 parsel ve 25495 ada 1 parsellerin (2012 yılında onaylanan 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı kapsamında yapılan uygulamalar sonucunda söz konusu parseller 25470 ada 2 parsele dönüştürülmüştür) yer aldığı imar adaları yaklaşık olarak toplam 28600 m² inşaat alanına sahip iken, 2012 yılında onaylanan imar planında söz konusu üç parselin bulunduğu imar adalarında inşaat alanının yaklaşık olarak toplam 46866 m² ye yükseltildiği, ayrıca bu durumun bu parsellere özel bir durum olmadığı, Mavişehir Bölgesinin tamamında yaşandığı belirlenmiştir."

'Temyiz süreci devam ediyor'

"Odamız, Mavişehir Bölgesinde Toplu Konut Alanı ilan edilen alana ilişkin 18.09.2012 tarihinde onaylanan 1/25.000 ölçekli Kentsel Bölge Nazım İmar Planı Revizyonu, 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının iptali istemiyle dava açmıştır. Mahkeme tarafından 10.04.2014 tarihinde planların iptaline karar verilmiş olup, ardından temyize götürülen dosyaya ilişkin Danıştay 6.Daire tarafından 02.12.2014 tarihinde kararın bozulmasına kanaat getirilmiştir. Yeniden yerel mahkemeye taşınan dosyaya ilişkin mahkemece 25.11.2015 tarihinde planların iptali yönünde ısrar kararı verilmiş, ancak yine temyize götürülen dosyada, Danıştay 6. Dairesi 29.05.2018 tarihinde kararı yine bozmuştur. Son olarak; İzmir 2. İdare Mahkemesi’nce 28.06.2019 tarihinde davanın reddine karar verilmiş olup, tarafımızca dosya temyize götürülmüştür ve süreç devam etmektedir. İptal kararları ile bozma kararları incelendiğinde; bu süreçteki mahkeme kararlarında, ayrıca devam eden şahıslarca açılmış 'Toplu Konut Alanı İlanı'na ilişkin davaların sonuçlarının belirleyici olduğu, planların içerik bakımından değerlendirilmemiş olduğu ve bu anlamda bilirkişi raporu da istenmemiş olduğu görülmüştür."

'Bölgede yapılan işlemlerin hukuki dayanağı bulunmamaktadır'

Sürece bakıldığında, 19.11.2013 tarihinde bir vatandaşın açtığı davada alınan yürütmenin durdurulması kararından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın planların yürürlükte olduğunu belirttiği 01.10.2019 tarihine kadar bu bölgede yapılan işlemlerin hukuki dayanağı bulunmamaktadır. Bu tarihler arasında hukuka aykırı olarak verilen imar durumu ve ruhsat tarihleri ekte yer alan tabloda da açıkça görülmektedir. Yine imar planlarının iptal edildiği dönemde yapılan bütün uygulama işlemlerinin (ifraz, tevhid, ruhsat vb.) alanın plansız olması nedeniyle dayanağı bulunmadığı dikkate alınarak sorumlu idarelerce gereğinin yapılarak iptal edilmesi ve ilgili sorumlular hakkında gereğinin yapılması kamu yararı açısından temel bir zorunluluktur."

'Bölgedeki mülkiyetin çoğu Cengiz İnşaat'a devredildi'

"Mavişehir’de Emlak GYO ve TOKİ mülkiyetinde olan parsellerin bir bölümünün 2010 yılının Eylül ayında gazete ilanıyla satışa çıkarıldığı, 2012 yılında ise Mavişehir İmar Planları kapsamında kalan bölgede, toplamda yaklaşık 235.000 m² büyüklükte olan boş ve imarlı parsellerin %91’inin aynı sermaye grubuna (Cengiz İnşaat San. ve Tic. A.Ş) satıldığı belirlenmiştir."

'Mavişehir bölgesi el birliğiyle ranta konu edilmiştir'

"Kamuya terk edilmiş bir alanın, mülkiyete konu edilmesi ve satışa konu olmasını kamu yararı ile bağdaştırmak mümkün değildir. Bununla birlikte, söz konusu alanda geçmişten bugüne kadar onaylanan imar planlarının şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı ile örtüşüp örtüşmediği, yapılan imar uygulamalarının yürürlükte bulunan plan kararları doğrultusunda yapılıp yapılmadığı, onaylanan imar planları ile sağlıklı ve yaşanabilir bir çevre oluşup oluşmadığı gibi tartışmaları göz ardı edip, sadece bahse konu satış işleminin bilimsel temelden yoksun bir şekilde tartışılmasının kentimiz adına en ufak yararı bulunmamaktadır. Söz konusu bölgede geçmişte onaylanan imar planları kapsamında ilgili mahkemelerce hazırlanan bilirkişi raporlarında yer alan uyarılar dikkate alınmadığı için 2019 yılı sonunda yaşanan sel felaketi bile sürecin ne kadar kötü yönetildiğinin göstergesidir. Mavişehir planlama süreci bütünüyle şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırı şekilde yürütülerek bugünkü tartışma konusu olan satış işleminin taşları adım adım döşenmiştir. Ayrıca sadece gündem olan satışa konu olan parsel değil, merkezi hükümetlerin ve yerel yönetimlerin tasarrufları doğrultusunda 90’lı yıllardan başlayarak Mavişehir bölgesi el birliğiyle ranta konu edilmiş ve sermayeye peşkeş çekilmiştir. Yapılması gereken, Mavişehir’de geçmişten bugüne yapılmış hukuka aykırı her türlü işlemin sorumlu idareler tarafından denetlenerek gereğinin yerine getirilmesidir.

Konunun sağlıklı bir şekilde ele alınması için ayrıntılı bilgiler içeren teknik değerlendirme raporumuz açıklamamız ekinde yer almaktadır. Söz konusu raporda yer alan tarihler aynı zamanda bölgede yaşanan şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırı işlemlerde sorumlu kurum ve kuruluşların belirlenebilmesi açısından önemlidir."