31 Mart yerel seçimleri, AKP’nin beklenmedik bir mağlubiyet almasıyla sonuçlandı. SHP dönemi sayılmazsa CHP, 1977’den bu yana ilk kez birinci parti olarak çıktı seçimlerden. Bu beklenmedik mağlubiyet ve zafer, kimi kentlerde kıl payı gerçekleşti. Bazı kentlerde AKP, bazı kentlerde CHP, bazılarında ise YRP seçim sonuçlarına itiraz etti. Kimilerinde hâlâ YSK’nın vereceği karar bekleniyor.
Şanlıurfa’nın Siverek ilçesi, bu olayın son yaşandığı yerlerden biri.
2014’ten beri AKP’nin rakiplerine fark atarak kazandığı ilçede son yerel seçimde Yeniden Refah Partisi (YRP) denkleme dahil oldu. Böylece AKP, son iki seçimdir yaşadığı “Siverek’i garantileme” konumunu yitirdi. AKP adayı Ali Murat Bucak 45 bin 369, YRP adayı Hasan İzol 45 bin 305 oy aldı. 64 oyla seçimi kaybeden YRP, Şanlıurfa İl Seçim Kurulu’na itirazda bulundu. İnceleme sonrası kurul, Siverek’te seçimin yenilenmesine karar verdi. Ardından YSK, bu kararı kaldırarak Siverek’te seçimlerin yenilenmeyeceğini açıkladı.
Ali Murat Bucak, 2009’da Demokrat Parti adayı olarak girdiği yerel seçimlerde Siverek Belediye Başkanı seçilmiş, ardından 2014’te yine Demokrat Parti’den yarışa girdiği Siverek’te AKP’li aday Resul Yılmaz’ın 18 puan altında kalmıştı.
Seçimlerin yenilenmesinin ne kadar gerekli olduğu, iki aday arasındaki oy farkı gibi tartışmalar bir yana, iki aday da seçimlere birer aşiret temsilcisi olarak girdi. AKP adayı Bucak aşiretini, YRP adayı ise İzol aşiretini temsil ediyor. Bölgede kendisini en fazla Şanlıurfa’da hissettiren “aşiretçilik”, seçimlerde de rahatlıkla görülebiliyor.
Susurluk kazası, Sedat Bucak ve Bucakların devletle ilişkisi
Bucak aşireti, Siverek ve Hilvan ilçelerine 19'uncu yüzyılın başında Diyarbakır’dan göç etti. 60 köyü bulunan aşiretin nüfusunun 150 bin civarında olduğu tahmin ediliyor.
Aşiret, 1990’larda devletin Kürtlere yönelik baskı politikasının destekçileri arasında biliniyor. İçinden pek çok korucu ve milletvekili çıkaran aşiret, özellikle 90'lı yıllarda devletle olan ilişkisini geliştirdi.
PKK’nin ilk silahlı eylemlerinden birinin hedefi olan Mehmet Celal Bucak, Adalet Partisi Şanlıurfa Milletvekili ve Bucak aşiretinin o yıllardaki lideriydi. 1979 yılında Hilvan’ın Kırbaşı köyünde PKK tarafından başarısız bir suikast girişiminde hedef alındı.
Mehmet Celal Bucak’ın oğlu Fatih Bucak da Haziran 2015 seçimlerinde Şanlıurfa bağımsız milletvekili adayı, ardından Kasım 2015’te AKP milletvekili aday adayı oldu. Mehmet Celal Bucak, düzen partilerinin “nüfuzlu” kişiler için ne konumda olduğu gerçeğini insanların yüzüne çarparcasına 2019’da CHP’den Siverek Belediye Başkan adayı oldu, HDP’li rakibinin arkasında ve üçüncü sırada kalarak seçimleri kaybetti.
Bucak aşiretinin en bilinen ismi, kuşkusuz Sedat Bucak. 19, 20 ve 21. dönem DYP Şanlıurfa milletvekili olan Sedat Bucak, 1996 yılında gerçekleşen Susurluk kazasından sağ kurtulan tek kişi. Sedat Bucak, aynı zamanda yukarıda ismi geçen, Siverek’in AKP’li Belediye Başkanı Ali Murat Bucak’ın kardeşi.
TBMM Genel Kurulu’nda 11 Aralık 1997’de, yani Susurluk kazasından sonra dokunulmazlığı kaldırılan Sedat Bucak hakkında Başsavcılık, gıyabi tutuklama kararıyla aranan Abdullah Çatlı’nın yerini bildiği halde yetkili mercilere haber vermeyerek saklamak, cürüm işlemek amacıyla teşekkül oluşturmak ve vahim nitelikte silah bulundurmak suçlarından 11 yıldan 20 yıla kadar ağır hapis istemiyle dava açtı. Bucak, daha sonra “devlet sırrı” gerekçesiyle açıklamadığı bazı bilgi ve resimleri mahkemeye sundu, Yargıtay 8. Ceza Dairesi, hakkındaki 1 yıl 15 günlük hapis cezasını onadı.
En son 2007 seçimlerinde Demokrat Parti Şanlıurfa 1. sıra milletvekili adayı olan Sedat Bucak’ın AKP’yle de yakın ilişkileri var. Son olarak AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu yılın şubat ayında yaptığı Şanlıurfa ziyaretinde Sedat Bucak, Ali Murat Bucak ve akrabaları Şenyaşar Katliamı davasında yargılanan önceki dönem AKP Milletvekili İbrahim Halil Yıldız’ın içlerinde bulunduğu bir grupla görüştü.
Bir aşiret klasiği olarak AKP’den koltuk kapmak: İzol aşireti de Bucaklardan farklı değil
Aşiretler neredeyse bütün düzen partileriyle, hatta yer yer düzenden yer kapmak isteyen partilerle ilişkiler kuruyor, onları destekliyor. Siyasi mücadelesinin ilk dönemlerinde karşısına aşiretleri almış DEM Parti bile yer yer aşiretler tarafından destekleniyor.
Ancak AKP, diğer bütün partiler bir yana Türkiye’deki aşiretler için adeta biçilmiş kaftan. Her biri sermaye sahibi olan aşiretler, AKP döneminde sermayenin aldığı koşulsuz ve sınırsız desteği alıyor. Öte yandan AKP, aşiret kültürüne koşulsuz destek veriyor.
İzol da bu aşiretlerden farklı değil. CHP, AKP ve YRP’yle sık sık temas kuran İzollar, Bucakların aksine Türkiye’nin çeşitli yerleşimlerine dağılmış durumda. Nüfusu 300 bin olarak tahmin edilen İzol aşireti tarihte Dersim, Bingöl, Muş, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ ve Malatya illerinde yerleşik oldu. Günümüzdeyse bu illerin yanı sıra Ankara, İstanbul, İzmir, Adana ve Mersin gibi büyükşehirlerde de aşiret mensupları bulunuyor.
Düğünlerinde kilolarca altın takılmasıyla haberlere konu olan İzol aşiretinin tek “marifeti” bu değil. Geçen sene AKP eski Milletvekili Zülfikar İzol’un katil olan yakınlarının kaçmasına yargı tarafından olanak sağlandı.
Urfa’nın Siverek ilçesi Çeltik Mahallesi’nde 15 Haziran 2019 tarihinde AKP eski Milletvekili Zülfükar İzol’un oğlu, kardeşi ve akrabalarının saldırısında aynı aileden Zozan İzol, Hakkı İzol ve Meral İzol ile oğlu Musa Serhat İzol öldürüldü.
Olaydan sonra gözaltına alınan AKP eski Milletvekili Zülfükar İzol’un kardeşleri Bülent, Cihan ve Cemal İzol ile oğulları Bozan ile Ferman İzol tutuklandı. Ancak Bülent İzol 6 Ekim 2020’de, Cihan İzol 5 Ocak 2021’de, Cemal İzol 1 Haziran 2021’de, Serhat Ferman İzol ise 1 Haziran 2022’de salıverildi. Savcılık, “cinayeti azmettirmekle” suçlanan eski AKP Milletvekili Zülfükar İzol hakkında “takipsizlik” kararı verdi.
“Güvenlik gerekçesiyle” Aksaray 2’nci Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam eden davanın 25 Ekim 2023 tarihindeki 16’ncı duruşmasında karar çıktı. 6 kişinin firari olduğu davada 11 kişinin “tasarlayarak adam öldürme” ve “tasarlayarak adam öldürmeye teşebbüs” suçlamalarıyla yargılandı.
Düzen partilerinin aşiretlerle kurduğu ilişkiler demiştik… İzol aşireti, 2022 yılında CHP’ye katıldı. İzol aşireti ağaları CHP Genel Merkezi’ne giderek CHP’ye katıldığını duyurmuştu. 22 yıldır AKP’li olduğunu söyleyen İzol aşiretinin liderlerinden Cengiz İzol, yaptığı açıklamada Kemal Kılıçdaroğlu’na çok teşekkür etmiş, AKP’den ayrıldığı için mutlu olduğunu belirtmişti.