Rusya’nın Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Vassily Nebezia, Rusya’nın Yeni Stratejik Silahları Azaltma Antlaşması’nın (START) uzatılması ümidini koruduğunu vurgulayarak, ABD ile bu konuda bir anlaşmaya varılamaması halinde Rusya’nın kendisini korumanın etkili yollarını bulacağını söyledi.
Antlaşmanın stratejik istikrarın kilit bir unsuru olduğuna inandıklarını belirten Nebezia, ‘‘ABD’li meslektaşlarımıza uzatılmamasının büyük bir hata olacağını söylüyoruz’’ ifadesini kullandı.
Büyükelçi, Washington’un silah kontrol anlaşmaları sistemini bütünüyle tasfiye etme niyetinin ancak mutlak bir serbestlik içinde güç kullanma arzusuyla açıklanabileceğini savunarak, ‘‘Bu yürürlükte olan silah denetimi, silahsızlanma ve nükleer silahların yayılmasını önleme rejimlerinin yok edilmesinden oluşan küresel sorunun sadece bir parçası. Ne yazık ki ABD’nin ilgili anlaşmaları tasfiye etme çabalarının, aslında güç yansıtma ve kuvvet kıllanmayı bütünüyle kendisine saklama arzusunu gizlediğine ilişkin her geçen gün daha fazla kanıt görüyoruz’’ diye konuştu.
BM de dahil olmak üzere Rusya’nın bu çabaları yakından izlediğini belirten Nebenzia, küresel güvenlik yapısının korunması ve güçlendirilmesi amacıyla yapıcı diyaloğa açık olduklarını dile getirdi.
ABD uzatmanın kısa süreli olmasını önerdi
ABD’nin Silah Denetimi Özel Başkanlık Elçisi Marshall Billigslea, Cumartesi günü Rus gazetesi Kommersant’a yürürlükteki son Rus-ABD silah denetim anlaşması olan Yeni START’ın, Washington ile Moskov’un Şubat ayına kadar bir başkanlık memorandumu üzerinde anlaşamaması halinde uzatılmayacağını söylemişti. Rusya’nın memoranduma karşı çıkması durumunda, ABD’nin Yeni START tarafından dayatılan sınırlamalar olmaksızın nükleer cephaneliğini modernleştirmekten mutluluk duyacağını ifade eden Billigslea, Moskova’ya yeni bir çok taraflı antlaşmanın bir an evvel hazırlanması için START’ı beş yıldan daha kısa bir süreliğine uzatmayı teklif ettiklerini açıklamıştı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD’yi hiçbir ön şart olmaksızın antlaşmayı beş yıllığına uzatmaya çağırırlen, ABD yönetimi, nükleer kapasitesini sınırlamak istediği Çin’in de katılımıyla yeni bir üçlü nükleer anlaşma imzalamak istiyor.
Ryabkov: Antlaşmanın uzatılması ihtimali zayıf
Rus Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Sergei Ryabkov ise, Yeni START’ın uzatılması ihtimalini zayıf gördüğünü belirterek, ABD’yi ültimatomlarına son vermeye ve masaya oturmaya çağırdı. Rusya’nın stratejik istikrar için nükleer alandaki silah denetimlerinin korunmasından yana olduğunu söyleyen Ryabkov, Yeni START ile ilgili sorunun, ABD tarafından inşa edilen yeni silah sistemlerini kapsamaması olduğunu vurguladı. Ryabkov, uzayda silahlanma yarışı ihtimali, hipersonik sistemler ve ABD’ye ait her türlü kruz füzesi gibi herhangi bir silah denetimi antlaşması kapsamına girmeyen yeni sistemlerden kaynaklanan sorunları çözmek için 3 Kasım seçimlerinden sonra başkanlık koltuğuna kim oturursa otursun müzakereye hazır olduklarını ifade etti.
ABD ile Rusya Federasyonu arasında 2010 yılında Prag'da imzalanan ve 2011 yılında yürürlüğe giren Yeni START, stratejik nükleer füze fırlatıcılarının sayısının yarıya indirilmesini öngörüyor. İki ülkenin elindeki operasyonel olarak faal olmayan binlerce nükleer savaş başlığının sayısını sınırlamayan antlaşma ile bir teftiş ve tasdik rejimi kurulmuş durumda.