Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un geçen yıl yaptığı “NATO’nun beyin ölümü gerçekleşti” açıklamasının ardından ittifakın hazırlattığı reform planı "NATO 2030" üye ülkelerin dışişleri bakanlarına sunuldu. NATO Dışişleri Bakanları’nca salı günü görüşülen planın gelecek yıl NATO Liderler Zirvesi’ne sunulması bekleniyor.
Reuters’ın haberine göre NATO’nun “akil adamlar”ı diye anılan bir grup eski diplomat tarafından hazırlanan rapor 138 öneri içeriyor.
Raporda her ne kadar önümüzdeki 10 yılda da Rusya’nın ittifakın baş hasmı olacağı belirtilse NATO’nun Çin’e ve onun askeri yükselişine odaklanması öneriliyor.
Raporu gören bir NATO diplomatı Çin’in Kuzey Kutup bölgesi, Afrika’daki faaliyetlerine ve Avrupa’nın altyapısındaki yatırımlarına atıfta bulunarak “Çin artık Batının umduğu gibi iyicil bir ticari ortak değil. Yüzyılımızın yükselen gücü ve NATO’nun buna kendisini uyarlaması gerekiyor” dedi. Aynı diplomat raporda NATO’nun Çin’e karşı teknolojik üstünlüğünü muhafaza etmesi, bilgisayar ağ ve altyapılarını koruması gerektiğinin önerildiğini söyledi.
Rapor Çin’e karşı NATO üyesi olmayan Avustralya gibi ülkelerle daha sıkı bağlar kurulmasını ve Çin’in uzay çalışmalarına da odaklanılması gerektiğini öne sürüyor.
Stoltenberg: 'Güvenlik tehdidi'
Raporun yayınlanmasından önce yaptığı açıklamada NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de Çin’i ittifaka karşı “güvenlik tehdidi” olarak niteledi ve “Çin ağır silahlara geniş ölçekte yatırım yapıyor. Kuzey Kutup Bölgesi’nden Afrika’ya bize yaklaşıyor. Bizim değerlerimizi paylaşmayan Çin diğer ülkeleri sindirmeye çalışıyor” ifadelerini kullandı.
NATO 2030 raporunda “hasım ülke” olarak tanımlanmasa da Çin’in ittifakın resmi strateji belgesine dahil edilmesi öneriliyor.
67 sayfalık raporda NATO’nun “uluslararası düzende daha büyük bir oyuncu” rolü üstlenmesi gerektiği öne sürülüyor ve “NATO Rusya’nın sürekli saldırganlığı ve Çin’in yükselişiyle sistemsel rekabetin geri dönüşünün damgasını vurduğu daha talepkar bir stratejik ortamın ihtiyaçlarını karşılamak üzere kendisini uyarlamalı” deniliyor.
Raporda “Soğuk Savaş’ta NATO bir büyük tehditle karşı karşıyaydı bugün iki sistemsel rakiple karşı karşıya: Sürekli terörizm tehdidi ve NATO’nun güney periferindeki istikrarsızlık” denildi.
'NATO içindeki siyasi ayrılıklar tehlikeli'
Öte yandan NATO içi gerilimlerin de yer aldığı raporda ismi geçmese de Türkiye ve Macaristan gibi üye ülkelerin ittifakın kararlarını veto etmelerinin önlenmesini sağlayacak mekanizmalar da öneriliyor. Raporda “NATO içindeki siyasi ayrılıklar tehlikeli” ifadesine yer veriliyor.
Rapor NATO dışişleri bakanlarının daha fazla zirve yapmasını ve genel sekreterin rolünün uluslararası bir arabulucu olarak güçlendirilmesini öneriyor. Raporda ayrıca NATO ile Avrupa Birliği liderleri arasında düzenli toplantılar yapılması da teklif ediliyor.
Gelecek yaz aylarında yapılacak NATO liderler zirvesine sunulacak olan rapordaki önerilerin bağlayıcılığı bulunmuyor.