Ankara Büyükşehir Belediyesi, 1967 yılında ulusal bir mimari proje yarışması sonucunda yapılan 100. Yıl Çarşısı’nı “Ulus Projesi” kapsamında yıkma kararı aldı. Şehir Plancıları Odası Ankara Şube Sekreteri Ömer Dursunüstün, Gökçek’in yıkmak istediği binaya ilişkin tartışmaları ve söz konusu projeyi soL’a değerlendirdi.
‘Şehircilik ilkelerine uymuyor’
"Plansız her müdahale tahribattır. Ulus’un acil ihtiyacı koruma amaçlı imar planıdır” diyen Dursunüstün, “1967 yılında ulusal bir mimari proje yarışması sonucunda elde edilen ve henüz ekonomik ömrü tamamlanmadan yıkılacak olan binanın yıkım kararının gerekçesi olarak Ankara'ya bir meydan kazandırılması olduğu belirtildi. Ancak Başkentin tarihsel merkezinde gerçekleştirilecek olan bütüncül koruma anlayışından uzak, noktasal ve içinde yıkım barındıran bu kentsel müdahale, şehircilik ilkeleri ve tarihsel çevrenin bütüncül olarak planlanması esaslarına uymamaktadır” ifadesini kullandı.
‘Kamu yararına aykırı’
Üstelik 100. Yıl Çarşısı’nın sadece iş yerlerinden ibaret bir yapı olmadığını; 1200 kişilik çok amaçlı salonu ve sanat galerisiyle hala bir kültür merkezi olma potansiyeline sahip olan bir yapı olduğunu belirten Dursunüstün, “Ekonomik ömrünü tamamlamadan yıkmak kamu yararına aykırıdır” dedi.
‘Yeni yönetim de eski yönetim gibi davrandı…’
“2005 yılında Ulus Tarihi Kent Merkezi Koruma-Islah İmar Planı ABB tarafından yürürlükten kaldırılmış ve alan Ankara Tarihi Merkezi Yenileme Alanı olarak ilan edilerek üretilen projeler, Ulus’a sadece yıkım ve tarihsel gerçeklerden uzak yeniden inşa çalışmaları getirmiştir. Güncel örneklerden biri de modern mimarlık eseri olan tarihi İller Bankası Binasıdır” diyen Dursunüstün, sözlerini şöyle sürdürdü:
100. Yıl Çarşısı’nın yıkım kararı göstermiştir ki; Ankara Büyükşehir Belediyesinin yeni yönetimi de tıpkı eskiden olduğu gibi bütünsel bir koruma amaçlı imar planına dayanmayan kararlarla tarihi mekana müdahale etmeyi tercih etmektedir.
Belediye görüş istedi, hiçbir dönüş yapmadı
Ankara Büyükşehir Belediyesinin yeni yönetimi “Ulus Koruma Amaçlı İmar Planı” hazırlık sürecinin başladığı bilgisini paylaşarak Şubemizle 16.09.2019 tarihinde iletişime geçmesi ve görüş istemesi mutlulukla karşılanmış, Ulus’ta yıkım döneminin sonuna gelindiği umuduyla kapsamlı bir rapor çalışması hazırlanarak 2019 yılı sonunda Belediyeye teslim edilmiştir. Ancak ne yazık ki o tarihten bu yana geçen yaklaşık 6 aylık süreç içerisinde Ulus’ta bir Koruma Planının yapımına ilişkin somut ve kamuoyuyla paylaşılmış herhangi bir adım atılmadığı görülmektedir. Herhangi bir koruma odaklı planlama çalışması Belediye gündemine alınmadığı gibi, Belediye yöneticileri tarafından noktasal, parçacı ve koruma anlayışından uzak proje paketleri çeşitli etkinliklerde kamuoyuna tanıtılmaktadır
Ankara Büyükşehir Belediyesi geçmiş dönemin yönetim anlayışına benzer şekilde “yenileme alanı projeleri” adı altında Ulus’ta katılımcı plan üretim süreçlerini ve koruma esaslarını dışlayarak Ulus’a yıkımdan öte bir şey getirmeyen anlayışı sürdürmektedir.
Bu kapsamda alınan 100.yıl çarşısının yıkılarak “meydan yaratma” kararı tarihi çevrenin korunması esasları ile çelişmektedir.
- Tarihi kent merkezinin korunmasına ve geliştirilmesine yönelik tüm kararların kapsamlı bir planlama çerçevesi içinde yer alması gerekmektedir.
- 100. yıl çarşısının yıkılmasını gerektirecek kamusal yarar açısından hiçbir gerekçe bulunmamaktadır.
- Bu şekilde yaratılacak bir 'kentsel boşluk'un meydan olarak tanımlanabilmesi kentsel tasarım açısından olanaksızdır.
Müdahaleler basit projeler ile değil, koruma planı ile uyumlu biçimde, kamuoyuna açık bir uluslararası tasarım yarışması yaklaşımı ile ele alınmalıdır.
‘Yıkım kararı geçmişi çok olmayan tahribatları hatırlatmaktadır’
100. Yıl Çarşısının yıkım kararı, meslek örgütlerine ve kentlilere geçmişi çok olmayan tahribatları hatırlatmaktadır. Mevzuat ile tanımlı planlama süreçleri ve mahkeme kararlarının uygulanacağı alanların ya da yapıların Gökçek yönetimi tarafından yıkıldığı ve talan edildiği yıllardan sonra “hukuksuz iş yapılmayacağı” sözü veren yeni yönetime, Ankara kentine sahip çıkmaya çalışan kentlilerin ve meslek örgütlerinin hassasiyetlerini ve duyarlılıklarını ciddiyetle dikkate almasını, kısa vadede alınan kararların başkentin geleceğinde derin izler bırakmaması adına vurgulamak isteriz.