Ülkemizin geçen yıl içinde bulunduğu karmaşık sosyo-ekonomik durumuna özgü bazı temel unsurların analizi, karşı karşıya olduğumuz, dış faktörleri de içeren krizin büyüklüğünü ve kalkınma sürecimizin ihtiyaç duyduğu sonuçlara ulaşmak için benimsenen tedbirlerin yetersizliğini ortaya koymuştur.

Özel dönem yıllarında kazandığımız deneyim, kritik durumlardan çıkış stratejisinin, 2024 yılına dair öngörülerin en temele odaklanan bir plan dahilinde sıralanmasını gerektirdiğini göstermektedir. Bu planlama, kısa vadede tüm sorunlara kökten bir çözüm getirilemeyeceğinin bilincinde olarak önem sıralamasına göre acil olan görevleri dengeye kavuşturacak şekilde yapılmalıdır. Yine de bu yılki yüzde 2'lik mütevazı büyümeyle ilerlemenin ve istenilen sonuçları kademeli olarak elde etmenin mümkün olduğunu söyleyebiliriz.

Bu amaçla, Ulusal Meclis tarafından onaylanan 2024 Ekonomi Planı'nın hedefleri, her şeyden önce ekonominin işleyişindeki hata ve çarpıklıkları düzeltmenin temel unsuru olan Makroekonomik İstikrar Programı'nın (MİP) uygulanmasında ilerleme kaydetmektir. Bu amaçla, MİP'in kapsadığı pek çok husus arasında, mal ve hizmet arzını arttırarak enflasyon oranının artışını frenlemek, harcamaları kısarak devlet bütçe açığını azaltmak ve bunu karşılamak için üretken desteği olmayan para ihracını azaltmak; ayrıca kademeli ve seçici olarak kamu gelirlerini arttırmak ve faiz oranlarını yükselterek tasarrufları teşvik etmek için acil tedbirler alınmasına ihtiyaç vardır. Tüm bunlara, döviz piyasasının aşamalı olarak yeniden yapılandırılması ve tüm ulusal ekonomi için tek bir döviz kuruna geçilmesi eşlik etmelidir.

MİP, bu yıl yaklaşık 9,7 milyar dolara ulaşması beklenen mal ve hizmet ihracatının büyümesinin yanı sıra, döviz ve yerel para cinsinden kaynakların artmasına ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle, 2024 Planı’nın hedeflerinden biri olan ülkenin dış gelirlerinin arttırılması ve çeşitlendirilmesi de elzemdir.

Bu amaçla ve ekonomimizin ihtiyaç duyduğu kredilerin önündeki engelleri kaldırmak için, ülkenin 2019'dan bu yana yeterince karşılayamadığı dış borcun ödenmesini destekleyecek esnek bir yeniden müzakereye ihtiyaç vardır. Bu hedefe minimum likidite ile ulaşmak adına, diğer yöntemlerin yanı sıra, borçların ödenmesi için yatırımların kullanılması (SWAP); borçların iskontolu olarak geri satın alınması; kamu borç tahvillerinin çıkarılması; borcun ulusal paraya dönüştürülmesi ve borçların mal ve hizmet ihracatına bağlı olarak ödenmesi gibi özel dönemde zaten denenmiş olan formüller uygulanmalıdır.

Tüm bunlara ek olarak, ABD'nin Küba'ya karşı uyguladığı abluka karşısında ülkemize gelecek yabancı yatırımcıların karşı karşıya kaldığı riskleri göz önünde bulundurarak doğrudan yabancı yatırımları esnek bir şekilde arttırmak gerekmektedir. Ayrıca, işçi dövizlerinin ülkeye gönderilmesini teşvik etmek için bir yatırım fonu oluşturarak bunları uygulanabilir hale getirmek ve canlandırmak gerekmektedir.

Bu yılki planda temel ilaç tedarikinin yanı sıra bir diğer öncelikli unsur da gıda üretiminin geliştirilmesidir. Bu amaçla sektörün kendi sürdürülebilirliğini sağlaması için ihracatından elde ettiği geliri elinde tutmasına olanak tanıyan bir mali mekanizma kullanılmalıdır. Buna belediyelerin kendi kendine gıda yeterliliği politikası ve bu amaçla bilim ve teknolojiyi uygulayarak daha verimli arazi kullanımı uygulamaları da eklenmelidir.

Bu da, tam olarak gıda üretimi için geçerli olan, yatırımların en acil ihtiyaçlara öncelik verecek şekilde yeniden düzenlenmesi anlamına gelmektedir.

Benzer şekilde, tüm sektörleri ve halkımızı etkileyen bir unsur olan asgari yakıt tedarikinin sağlanması ve elektrik üretiminin istikrara kavuşturulması esastır. Bu bağlamda, yaklaşık üç milyon tonluk ulusal üretim dikkate alındığında, ülkenin bir yılda ihtiyaç duyduğu sekiz milyon tona eşdeğer petrolün güvence altına alınması temel bir hedeftir.

Ekonomimizin verimli işleyişi için kilit unsurlardan biri -2024 Plan’ında da yer almaktadır- ülkedeki işletme sisteminin geliştirilmesine ve tarım ve sanayi sektörlerinde üretimin arttırılması için tüm ekonomik aktörlerin uygun şekilde entegre edilmesidir; burada yönetimin zorunlu olarak adem-i merkezileştirilmesi yoluyla sosyalist devlet teşebbüsünün daha verimli hale getirilmesi ihtiyacı vurgulanmalıdır. Tüm bunlara, yeterli bir üretim zincirinin oluşturulması, işletme sisteminin yönetim ve kontrol mekanizmalarının rasyonelleştirilmesi, kamu sektörünün ölçeğinin kademeli olarak yeniden düzenlenmesi eşlik etmeli ve tüm bunlar işgücü verimliliğindeki artışı desteklemelidir.

Mevcut koşullarda, özellikle sosyal yardıma muhtaç nüfus, emekliler ve nüfusun ekonomik açıdan kırılgan kesimi için sosyal koruma mekanizmalarının geliştirilmesi de gerekmektedir. Bu bağlamda, ürünlerden ziyade insanları sübvanse etme politikası, ihtiyaç sahibi nüfusun temel ihtiyaçlarının daha iyi karşılanmasını kolaylaştırmalıdır.

Bu olası çözümler stratejisinde önerilen her şey -ki bunlar ne kolay ne de risksiz şeylerdir-, zenginleştirilmesi ve ihtiyaç duyulan desteğe dair fikir birliğine varılması için halkımızla tartışılmalıdır. Tüm görüşler önemlidir ve sihirli çözümler olmadığının, ancak iyileşmenin mümkün olduğunun bilincinde olarak herkes dinlenmelidir.

Kuşkusuz bu yıl öncelik verilecek hedefler, hemen karşılayamayacağımız ve bugün halkımızın yaşam standardı üzerinde etkisi olan sayısız ihtiyacı kapsamamaktadır. 2024'ün kalkınma sürecimizin temel unsurlarında önemli bir değişime işaret etmesini ve hepimizin bu çabanın boşa gitmediğini hissetmesini sağlamalıyız.

Bunu yapmak için gerekli araçlara sahibiz ve en acil ve öncelikli konulara odaklanıp daha iyi çalışırsak bunu nasıl yapacağımızı da biliriz.

Yazar: José Luis Rodríguez*
Yayınlandığı yer: Granma
Yayın tarihi: 5 Mart 2024
Çeviri: Didem Kul
Fotoğraf: Kosé Manuel Correa

"Küba Gerçeği", 2023 Şubat ayında Türkiye Komünist Partisi'nin (TKP) girişimiyle başlatılan bir yayın. Küba'da siyaset, ekonomi, yaşam, kültür gibi konularda Kübalı yazarların ürettiği makalelerin çevirilerini yayımlayan Küba Gerçeği'nde çıkan makaleler, artık soL'da paylaşılacak.