"İsrail'le ticareti kesin" dedikleri için 43 kişinin işkenceyle gözaltına alındı. Aynı gün MHP milletvekili Hilmi Durgun kendi şirketinin İsrail'le ticari ilişkisini kabul etti ve bunun "milli bir görev" olduğunu savundu.
Kamuoyunda "ticareti durdurun" talebi yükselirken, iktidara yakın kalemler savunmaya geçti. Son olarak Yeni Akit Gazze işgal altındayken İsrail'le ticareti sürdüren patronlara, çarpıtma ve hatalarla dolu haberiyle kalkan oldu.
Durumu örtbas etmek için acemice sunulan 4 argüman ve gerçekler şöyle:
1. Yeni Akit: Türkiye'de hiçbir devlet kurumu ya da ona bağlı kamu kuruluşu siyonistlerle ticaret yapmıyor
Türkiye Varlık Fonu’na bağlı bir kamu iktisadi teşebbüsü olan BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ) çeşitli petrol ve doğalgaz iletim hatlarına sahip. Ham petrolde BOTAŞ özellikle Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattı sayesinde Irak’ın kuzeyinden Kerkük’te çıkan ham petrolü Adana’nın Yumurtalık ilçesine taşıyor. Öne çıkan bir diğer hat da Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru hattı. Başta Azeri petrolü olmak üzere Hazar bölgesinden çıkarılan petrol dünyaya Adana’dan sevk ediliyor. BOTAŞ’ın en önemli müşterilerinden biriyse İsrail.
Israel Aerospace Industries (IAI) silah şirketinin Türk Silahlı Kuvvetleri ve silah sanayisiyle ilişkisi biliniyor. Geçmişte insansız hava aracı satın alınan, savaş uçaklarının modernizasyonu yaptırılan bu firmayla bugün hangi alanlarda işbirliği yapıldığı açıklanmıyor.
2. Yeni Akit: İsrail ile ticaret yapan özel sektör firmaları ve Türkiye'de faliyet gösteren uluslararası şirketler
Kamunun İsrail'le ticaretine yukarıda iki örnek verdik. İsrail'le ticaret yapan özel şirketlerinse Türkiye merkezli olduğunu iki sektör üzerinen inceleyebiliriz.
Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri İhracatçıları Birliği verilerine göre Türkiye’nin gri çimento ihracatında ABD’den sonra en çok ihracat yaptığı ülke İsrail. Yıllık 600 bin ton kapasitesinin aşıldığı bu alana ilaveten beyaz çimento ihracatında en çok ihracat yapılan ülke yıllık 200 bin tonla yine İsrail. Türkiye’de öne çıkan çimento üreticileri OYAK, Limak, Aşkale, Sanko, Sabancı bu ihracattan pay alıyor.
Demir-çelik sektöründe faaliyet gösteren İçdaş, Kardemir, Kocaer, Özkan, Tosyalı, Çolakoglu, Çelsantaş, Erdemir ve İsdemir de İsrail’e ihracat yapıyor.
Ayrıca İsralli Haifa şirketiyle gübre hammaddesi ticaretini "milli görev" sayan MHP Milletvekili Hilmi Durgun'un sahibi olduğu Agrosel Tarım firması da Akit'in "yerli ve milli şirketler" kategorisi kapsamında değerlendirilebilir.
3. Yeni Akit: Türkiye, son 6 ayda yaptığı müdahalelerle özel sektören de İsrail'le ticaretini yüzde 40 civarında azalttı
7 Ekim’de savaş başladı, AKP hükümeti birkaç günlük duraksamanın ardından İsrail’e karşı hamasi söylemleri artırdı, boykot çağrıları başladı. Ticaret Kasım ayında 319,5 milyon dolar oldu. Hükümetin sözde arkasında durduğu boykotun giderek etkili olması, dolayısıyla Aralık’ta bu hacmin daha da düşmesi beklenirken, Aralık ayında ticaret yüzde 34,8 oranında artarak 430,6 milyon dolara yükseldi.
Ocak ayında yüzde 18,5 düşen ihracatsa Şubat ayında yeniden yüzde 20,7 artarak 422,2 milyon dolara ulaştı. Böylece Türkiye, İsrail’i hedef ülkeler arasından çıkarmasına rağmen Şubat ayındaki artışla beraber ihracat neredeyse savaş öncesi hacme ulaştı.
Akit'in argümanını yıllık bazda değerlendirirsek yüzde 13'lük bir düşüş gözlemleyebiliriz. Ancak bu düşüşe rağmen 2023 yılı, 5,43 milyar dolarlık ihracatla iki ülke arasında son 10 yıldaki en yüksek üçüncü veri olarak kayıtlara geçti.
Ayrıca savaş nedeniyle ticaretin düşmüş olması zaten beklenen sonuç. Üstelik burada düşüşün önemli bir kısmının abluka altındaki Filistin topraklarıyla yapılan ticaretin dibe vurmasından kaynaklandığı da tahmin edilebilir.
4. Yeni Akit: Filistin'e gönderilen mallar da Filistin'in kendisine ait gümrüğü olmadığı için İsrail gümrüklerinden geçip Filistinlilere ulaşıyor ama bu mallar da İsrail ile ticaret gibi gösteriliyor
Şimdiye dek kamuoyuna yansıyan tek tek sayısız ticaret örneğinde karşı taraftaki şirketler İsrail şirketleri. Üstelik, zaten savaşın başından beri İsrail Gazze’yi tam ablukaya aldı, dolayısıyla burada Gazze’nin hiç payı yok, Batı Şeria’ya ticaret olduğu da çok şüpheli.
