soL'un seçimden aylar önce "Muhalefet şimdiden kaybediyor: İşte il il taşıma seçmen hilesi" başlığıyla gündeme taşıdığı seyyar seçmen gündemi, seçim günü kendini yeniden hatırlatmıştı. Birçok örnekte kafileler halinde sandığa giden asker ve polisler seçmen olmadıkları yerlerde seçmenlerin tepkilerine neden olmuş ve bazı örneklerde protesto ve eylemler yaşanmıştı.
31 Mart 2024 yerel seçimlerinin gerçekleştiği gün seçmenlerin ve siyasi partilerin tepkisine neden olan taşıma seçmenler, özellikle AKP-MHP ittifakının az bir farkla kazandığı Kürt illerinde devreye sokuldu. Güvenlik gerekçesiyle seçim bölgelerine transfer edilen binlerce güvenlik görevlisi ile sandıklarda seçmenlerin iradesine müdahale edilmeye çalışılmıştı.
Bu "operasyonların" yapıldığı yerleri inceledik ve aşiretlerin blok oylarıyla sonuçların belirlendiği Şırnak Güçlükonak ilçesine yakından baktık.
Seçim günü tespit edilebilen taşıma seçmen operasyonu
DEM Parti Sözcüsü Ayşegül Doğan, taşımalı seçmen konusuna dair seçim günü bir açıklamada bulunmuştu. Doğan, seçim günü 31 merkezde 46 bin 901 taşımalı seçmenin oy kullandığını belirtmiş ve muhalefete de ses çıkarmadığı gerekçesiyle tepki göstermişti. "Buna karşı mücadelede ortaklaşmayacaksak ne zaman ortaklaşacağız? Buna karşı neden yalnızca DEM Parti’nin sesi çıkıyor?" diyen Ayşegül Doğan, seçim günü 31 merkezde yaklaşık 47 bin seçmenin taşıma seçmen operasyonuyla farklı şehirlere getirilerek oy kullandırıldığını söylemişti.
DEM Parti Sözcüsü Ayşegül Doğan'ın kamuoyuyla paylaştığı 31 Mart gününe ait veriler şu şekildeydi:
- Ağrı Merkez: 4168
- Taşlıçay: 204
- Batman Hasankeyf: 280
- Gercüş: 274
- Adaklı: 99
- Bitlis Merkez: 51
- Bitlis Tatvan: 726
- Dersim Mazgirt Akpazar: 127
- Diyarbakır Eğil: 1129
- Diyarbakır Hazro: 797
- Diyarbakır Merkez: 1929
- Elazığ Karakoçan: 519
- Erzurum Karaçoban: 312
- Çukurca: 3235
- Derecik: 1979
- Hakkari Yüksekova Esendere: 953
- Şemdinli: 1886
- Iğdır: 4382
- Kars merkez: 3842
- Mardin Dargeçit: 570
- Savur: 978
- Mersin Akdeniz: 460
- Muş Malazgirt: 609
- Siirt Eruh: 1071
- Kurtalan: 688
- Pervari: 33
- Siirt merkez: 6328
- Şırnak Beytüşşebab: 828
- Güçlükonak: 494
- Şırnak merkez: 6541
- Uludere: 1409
Peki taşıma seçmen operasyonu sonuçlara ne kadar yansıdı?
Taşıma seçmen operasyonunun sonuçlara yansımasının tespit edilebilen kısmı sınırlı. Yine de bariz örneklerin yaşandığını söyleyebiliriz. Mezopotamya Ajansı'nın verilerine göre 12 il ve ilçede taşıma seçmen operasyonlarıyla AKP-MHP ittifakı seçimleri kazandı.
DEM Parti'nin seçim sonuçlarına itiraz edeceği örnekler arasında taşıma seçmenle belediyenin kazanılabileceği küçük ilçeler ya da il merkezlerinde oy farkının az olduğu yerler dikkat çekiyor. 12 il ve ilçelere belde belediyelerini de dahil ettiğimizde sonuçlarda değişikliğe sebep olan taşıma seçmen örneklerinin yaklaşık 30 farklı yerde meydana geldiği ifade ediliyor.
Bu il ve ilçelerden bazıları şunlar:
Batman'ın Gercüş İlçesi:
AKP: Bin 360
DEM Parti: Bin 306
Birinci ve ikinci parti arasındaki fark: 54
Taşınan seçmen: 274
Diyarbakır'ın Eğil İlçesi
AKP: 4 bin 589
DEM Parti: 4 bin 372
Birinci ve ikinci parti arasındaki fark: 217
Taşınan seçmen: Bin 129
Diyarbakır'ın Hazro İlçesi
AKP: 4 bin 83
DEM Parti: 3 bin 712
Birinci ve ikinci parti arasındaki fark: 371
Taşınan seçmen: 797
Hakkari'nin Çukurca İlçesi
AKP: Bin 506
DEM Parti: Bin 404
MHP: 883
Zafer Partisi: 405
CHP: 379
Birinci ve ikinci parti arasındaki fark: 102
Taşınan seçmen: 3 bin 235
Hakkari'nin Esendere Beldesi (Yüksekova'ya bağlı)
AKP: Bin 22
DEM Parti: 531
Birinci ve ikinci parti arasındaki fark: 491
Taşınan seçmen: 953
Hakkari'nin Şemdinli İlçesi
AKP: 4 bin 64
DEM Parti: 3 bin 739
Birinci ve ikinci parti arasındaki fark: 325
Taşınan seçmen: Bin 886
Kars
MHP:16 bin 384
DEM Parti: 13 bin 120
Birinci ve ikinci parti arasındaki fark: 3 bin 264
Taşınan seçmen: 3 bin 842
Mardin'in Savur İlçesi
AKP: 6 bin 15
DEM Parti: 5 bin 248
Birinci ve ikinci parti arasındaki fark: 767
Taşınan seçmen: 978
Siirt'in Eruh İlçesi
AKP: 2 bin 857
DEM Parti: 2 bin 125
Birinci ve ikinci parti arasındaki fark: 732
Taşınan seçmen: 1071
Şırnak'ın Beytüşşebap İlçesi
AKP: 2 bin 169
DEM Parti: Bin 215
Birinci ve ikinci parti arasındaki fark: 954
Taşınan seçmen: 828
Şırnak
AKP: 18 bin 33
DEM Parti: 15 bin 553
Birinci ve ikinci parti arasındaki fark: 2 bin 480
Taşınan seçmen: 6 bin 541
Güçlükonak'ta aşiret faktörü: Büyük Birlik Partisi tarihinde ilk kez Şırnak'ta bir belediye aldı
Şırnak'ın Güçlükonak ilçesindeyse seçimleri kazanan parti BBP oldu. Milliyetçi ve Türkçü bir gelenekten gelen partinin Şırnak'ta belediye alması şaşkınlık yaratırken BBP bu sonucu başarı olarak duyurdu.
Konuya dair soL'a konuşan DEM Parti Şırnak Güçlükonak yönetiminden Emin Dayan, sürecin aslında farklı şekilde ilerlediğini belirtiyor.
Dayan, "Belediyede en çok oyu alan Selahattin Aktuğ, ilçede bilinen ve yerelde sevilen biri olmasının yanı sıra aslında güçlü bir aşiret desteğini de alan kişi. Aslında yine kardeşine karşı yarışmış oldu. AKP'den ikinci olan Bilal Aktuğ da Selahattin Bey'in kardeşidir. Aile içinde çıkan anlaşmazlıklar ve tartışmalardan sonra aday oldu Selahattin Bey, hem anne tarafından hem de baba tarafından aşiretinin oyunu almayı başardığı için Güçlükonak'ta böyle bir sonuç çıktı ortaya. Farklı bir partiden de aday olabilirdi, bağımsız da girebilirdi. Yoksa Güçlükonak'ta BBP'nin siyasal olarak çizgisinde bir taban yok. Hatta kendisine kan bağından dolayı oy vermek zorunda hisseden, yurtsever, Kürt siyasetine yakın kişiler de var. Ama burada feodal devinimi yıkmak kolay olmuyor. Hele ki seçim günlerinde. Buraya bir de asker ve polis oyalarının desteği gelince aşiret gücüyle birlikte Selahattin Aktuğ yarışı kazanmış oldu" diye anlatıyor yaşananları.
Aşiretlerin blok oyları ve taşıma seçmenlerin sonuca yansıdığı örnekler seçmenler tarafından sıkça eleştiriliyor. Seçim günü birçok yerde taşıma seçmen vakalarına itiraz eden seçmenler yer yer polisle karşı karşıya gelmiş bazı örneklerde gözaltına alınanlar olmuştu. Sorunun muhalefet tarafından yeterince eleştirilmiyor oluşu ise DEM Parti'nin işaret ettiği bir diğer nokta.
