Kişisel koruyucu ekipman sektörü, Covid-19 salgınıyla birlikte artan talep ve şiddetlenen ülkeler arası rekabet sayesinde, talihi açılan sektörler arasında. Yüksek kâr artışları beklenen sektörde işçilerin payına düşense fazla çalışma, düşük ücretler ve yetersiz önlemler.
Tribune Magazine’den Joe Lo’nun özel haberine göre, Covid-19 salgını nedeniyle kişisel koruyucu ekipman talebi zirve noktasına ulaşırken, üretici şirketlerin hisse senedi fiyatları da yükseliyor. Şirket yöneticileri ve hissedarlar, alacakları kâr paylarını ve ikramiyeleri dört gözle bekleseler de, her zamanki gibi malzemeleri üreten işçiler bundan yararlanmaktan çok uzak.
Sektör göçmen emeğine dayanıyor
Dünya’da kullanılan tıbbi eldivenlerin büyük bir bölümü Malezya ve Tayland’da üretiliyor. Fakat gelir düzeyinin komşularına göre daha yüksek olduğu bu ülkelerde, yerliler kirli, tehlikeli ve zor olduğunu düşündükleri işlerde çalışmayı tercih etmiyor.
Bunun sonucunda şirketler Asya’nın en yoksul ülkelerinden, Nepal, Bangladeş, Myanmar, Endonezya ve Vietnam’dan gelen göçmenlere yöneliyor. Göçmenler işçi tedarik eden ajanslara para ödemek zorunda kalıyorlar, pasaportlarına el konuluyor. Uluslararası Çalışma Örgütü bunu bir tür zorunlu emek olarak görüyor.
Salgın nedeniyle iş yükü daha da artmış durumda
Sektördeki işçiler haftada 6 gün, günde 12 saat sıcak fabrikalarda, tehlikeli kimyasallarla ve sağır edici makinelerin yanında çalışıyorlar. Covid-19 salgını eldivenlere yönelik talebi arttırdığı ve yasal göçü durdurduğu için, işçilerin üzerinde daha da çok çalışmalarına yönelik bir baskı ortaya çıkmış durumda.
Bazı üreticiler fazla mesai ücretleri önererek işçileri teşvik etmeye çalışıyor. Fakat dünyanın en büyük eldiven üreticisi olan Malezya merkezli Top Glove isimli şirkette, işçileri bir günlük tatillerinde de çalışmaya sevk etmeye yetecek bir ücret önerilmediği belirtiliyor.
Koronavirüs nedeniyle şirketin altı aylık kârında yüzde 40’lık bir artış yaşanması beklenirken, şirket düşük fazla mesai ücretiyle de olsa, ek gelir için tatil günlerinde çalışmayı kabul eden işçileri ‘‘Covid-19 programının kahramanları’’ olarak adlandırıyor. Tribune’e konuşan bir işçiyse, ‘‘kahraman’’ sözcüğünü kullanıp işçileri duygusal olarak kandırdıkları görüşünde.
İşçiler örgütsüz
Her ne kadar işçiler düşük ücretli fazla mesaiye itiraz edebilecek durumda olsalar da şirkete ait 44 fabrikadan sadece birinde sendika bulunuyor. Malezyalı işçilerin sadece yüzde 8’i sendikalı ve sendikalarsa genellikle yozlaşmış örgütler. İşe girip çıkma oranı yüksek olduğundan iş yerlerinde örgütlenmekle uğraşmıyorlar. Malezya’da Top Glove’un iş yaptığı bölgelerde suç örgütlerinin sahip olduğu güç de sendikacıların gözünü korkutuyor. Ayrıca göçmen işçilerin arasındaki dil ve kültür engelleri de örgütlülüğü engelleyen bir başka etken.
Salgın önlemleri yetersiz
Top Glove, fabrikalarında sosyal mesafe kurallarının uygulandığını iddia etse de Tribune’ün haberine göre, yemekhanelerde işçiler yan yana oturuyorlar, maske takıyor ama eldiven giymiyorlar. İşe kalabalık servislerle gidip geliyor ya da 30 yataklı yatakhanelerde kalıyorlar.
Fabrika girişinde güvenlik görevlilerinin işçilerin ateşini ölçtükleri kuyruklar oluşuyor, bu kontrol nedeniyle işe geç kalan işçilerse ceza alıyor.
Top Glove şirketinin sözcüsü ise şöyle diyor:
‘‘İşçilerimizin güvenliği, sağlığı ve iyiliği her zaman Top Glove’un temel önceliği olmuştur, bu kritik dönemdeyse daha fazla böyle. Yerel çalışma yasalarının koyduğu şartların ötesine geçerek ve kendimizi geliştirebileceğimiz yeni alanlar tespit ederek, çalışma pratiklerimizi iyileştirmeye çalışıyoruz.
‘‘Herkese saygıyla davranmaya, farklılıkları kucaklamaya inanıyoruz ve insan haklarını savunmaya bağlıyız. Bütün tesislerimizde sosyal mesafe uygulanıyor ve insanların Covid-19 salgını sırasında güvende olmaları için çeşitli koruyucu önlemler alınıyor.''