Dinlemenin ve İzlemenin Ritmi | Aleksandır Krein

Bugünkü köşemizde Yahudi kökenli bir Sovyet besteci olan Aleksandr Krein'a yer veriyoruz.

Haber Merkezi

Aleksandr Krein 1883-1951 yılları arasında yaşamış Yahudi kökenli bir Sovyet besteciydi. Krein ailesi, Klezmer1geleneğini benimsemiş (Babası Abram Krein 1870 yılında Litvanya’dan Rusya’ya yerleşen tanınmış bir kemancı idi) müzisyen bir aileydi. Yedi kardeşin tamamı ilk müzik eğitimlerini babalarından aldı ve hepsi müzisyen oldular. Aleksandr ve Grigori besteci olarak, David Krein de bir kemancı olarak ün kazandılar. Ailenin üç bestecisinden Aleksandr Krein, en çok müzik besteleyen ve dolayısıyla en çok ilgi gösterilen oldu. 

Aleksandr Krein 1896'da viyolonsel ve kompozisyon eğitimi aldığı Moskova Konservatuarı'na girdi. İlk besteleri ise 1901'de dönemin Rusya’daki en büyük yayınevi P. Jurgenson tarafından yayınlandı. 1917 Ekim Devrimi'nden hemen önceki yıllarda, Moskova'da Halk Konservatuarı Fakültesi’ndeydi. 1917'de Yeni kurulan bir sanat ve eğitim bakanlığının müzik bölümü olan Muzo-Narkompros'un sanat kanadına müdür olarak atandı. Krein'in öncü ruhu, hem kutsal hem de din dışı Yahudi müziğinin ezgilerini ve tarzlarını, arkadaşı ünlü Rus besteci Aleksandr Scryabin'in müziği kadar Fransız izlenimciliğinden de etkilenen tarzda, nispeten gelişmiş bir üslupla birleştirmesine yol açmıştı. Krein'in Yahudi kökenleri müziği için sürekli bir ilham kaynağıydı.

Piyanolu üçlü için Elegy (Ağıt) Op. 16 (1913) Sovyet öncesi dönemde yazdığı geleneksel klasik tarzda eserleri arasında güzel örneklerden biridir

Caprice Hébraïque (Yahudi Kaprisi) Op. 24 (1917) Yahudi halk müziğinin keman-piyano ikilisi ile klasik bir tarzda zenginleştiği parçalardan biridir

Aleksandr 1920'ler boyunca, kardeşi Grigori ve yeğeni Julian ile beraber bir Yahudi ulusal okulunun lideri olarak kabul edildi. Etkilendikleri arasında Sergey Prokofiev’in de çok saygı duyduğu, ‘Chapayev Marşı’ ile tanınan besteci Zinovy Feldman da vardı. Sovyetler Birliği'nin kuruluşundan sonra çeşitli resmi ve yarı-resmi müzik yönetimi görevlerinde bulundu. 1920'lerin ortalarından itibaren Moskova Yahudi Drama Tiyatrosu tarafından verilen oyunlar için müzik yazmıştır. Ayrıca, tasarımı tamamen klasik olan veya doğası gereği Sovyet olan birçok eser yazmıştır. Bu kategorideki çalışmaları arasında piyano için parçalar, sonat, vokal ve piyano için şarkılar, birinci senfoni Op. 35 (1922-1925) devrimci bir opera olan Zagmuk (1930), Lenin’e Ağıtsal Övgü Op. 40 (1925) ve Dünya Proletaryasının Şok Tugayı (1925) gibi eserler yer alır.

Sanatçı Nisan 1951'de Staraya Ruza'da öldü. Oğlu Alexander Kron bir Sovyet oyun yazarıydı.

Ayrıca 1941 yılında solo piyano için yazdığı Türk Temaları Üzerine 2 Parça Op. 46, Yahudi müzik gelenekleri dışında farklı kültürlere olan ilgisini gösterir

Son olarak klarinet ve yaylı çalgılar dörtlüsü* için Jewish Sketches (Yahudi Eskizleri) Op. 12 (1914), günümüz klasik müzik dünyasında giderek popülerleşen eserlerinden biridir

* Yaylı çalgılar dörtlüsü (İng. String Quartet) 18. yüzyılın ortalarından bu yana klasik müzikte en temel biçimlerden biridir ve adını bu eserin biçiminden alan çalgı topluluğuna da yaylı dörtlüsü denir. Bu benzerlik nedeniyle eser ve grup ismi karıştırılmamalıdır. (Ör: Ludwig van Beethoven - Yaylı Dörtlü Op. 18 no. 1, Seslendiren: Beethoven Yaylı Dörtlüsü’).

  • 1. Klezmer, Orta ve Doğu Avrupa Aşkenazi Yahudilerinin çalgısal müzik geleneğidir. Geleneğin temel unsurları arasında dans ezgileri, dini ayinle ilgili ezgiler ve virtüözite gerektiren ustalıklı doğaçlamalar vardı. Düğünlerde, kutlamalarda ve diğer sosyal etkinliklerde icra edilirdi. (Rubin, Joel E. (2020). 20. yüzyılın başlarında New York Klezmer: Naftule Brandwein ve Dave Tarras'ın müziği. Rochester, NY: Boydell ve Brewer.)