Plan ve programların tutarsızlığı daha çok sol cenahta dillendiriliyor. Sermaye hoşnut, hiçbiri yakınmıyor. Koro halinde; “şu salgın ortamında...” diye başlayan cümleler kurup AKP’ye övgüler düzüyorlar.

YEP hedefleri tutarlı mı?

AKP’nin hazırladığı plan, program, bütçe gibi belgelerde ve şu günlerde yoğunlukla tartışılan, illegal olarak YEP diye adlandırılan Orta Vadeli Programda boşuna tutarlılık aramayalım.

Ekonomi eğitimi görenler şu sözleri çok sık duymuştur; “Plan ve programlarda geleceğe ilişkin projeksiyonlar yapılır, hedefler belirlenir... kaynakların hangi ilke ve öncelikler doğrultusunda dağıtılacağı bu belgelerde gösterilir…”

Bu sözlerin Kapitalist düzende karşılığı yoktur.

Olamaz, çünkü öncelik belirlenmesi, kaynakların dağıtılması gibi işlere ulusal/ uluslararası tekeller bakar. Onların da, ülke çıkarı – kalkınma - tutarlılık gibi takıntıları yoktur. Yağmadan, sömürüden beslenirler. Ve yazılanların gerçekçi olup olmayışıyla değil, satır aralarında verilen mesajlarla ilgilenirler.

Siyasi iradeye yalnızca, verilen kararların yaşama geçirilebilmesini sağlayabilmek amacıyla ikna; aldatmak ve sopa yöntemlerini dengeli biçimde uygulayıp toplumu baskılamak görevi kalıyor.

Bu yıl YEP’in üçüncüsü yayımlandı. Öncekilerde olduğu gibi sermayeye şöyle sözler veriliyor; “…ülke kaynaklarını daha çok emrinize sunuyorduk bundan sonra da sürdüreceğiz…Kamu-özel ortaklıklarıyla yeni çıkar kapıları açacağız… daha çok teşvikler vereceğiz…daha az vergi ödeyeceksiniz…daha kolay ve ucuz kredi bulacaksınız…aldığınız borçlara Devlet garantileri vereceğiz…emeği ucuzlatacağız…ücret yükünüzü azaltacağız…”

Sermaye başka ne ister?

Plan ve programların tutarsızlığı daha çok sol cenahta dillendiriliyor. Sermaye hoşnut, hiçbiri yakınmıyor. Koro halinde; “şu salgın ortamında...” diye başlayan cümleler kurup AKP’ye övgüler düzüyorlar.

Anayasa ve Yasalara göre Beş Yıllık Kalkınma planları, plan program hiyerarşisinde en üstte yer alır. Ötekilerin Kalkınma Planlarına uygun hazırlanması gerekir. Bırakın uyumu, takvimine bile uymuyorlar. Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasasına göre, Orta Vadeli Program (YEP) en geç Eylül ayının ilk haftasında; Orta Vadeli Mali Plan ile bütçe çağrısı ve eklerini oluşturan rehberler, en geç 15 Eylül'e kadar yayımlanmış olmalıydı. Şimdiden bir ay geciktiler.

2019-2023 dönemini kapsayan Onbirinci 5 Yıllık Kalkınma Planının başına da benzer şeyler gelmişti: Haziran/2018’de kabul edilip yayımlanması gerekiyordu. Parlamentonun önüne bir yıl gecikmeli getirildi. 2019 yılı ve gelecek öngörüsüyle hazırlanan belgelerin hepsi Onbirinci Kalkınma Planı kabul edilmeden önce hazırlandı ve yürürlüğe girdi. Bu yüzden hepsi yasal açıdan sorunludur.

Planın Mecliste kabul edilmesi sırasında garip bir olay yaşandı, 24 Temmuz 2019’da “Planlamanın Sefaleti” başlıklı yazımda sözünü etmiştim. Yasaya, Meclis Genel Kurulu’na kimin sunacağını yazmayı unutmuşlar. Plan resmen ortada kaldı. CB yardımcısı; “yürütmenin temsilcisi sıfatıyla ben sunayım” diye bir önerge verdi. Ama Genel Kurula girmesi yasal olmadığı için önergesi işleme konulamadı. İki saat tartıştıktan sonra Meclis Başkanı şöyle bir çözüm önerdi; “yürütme organının meclis genel kurulunda temsil edilmesi talebini İç Tüzük kurallarına aykırıdır deyip reddedeyim; bu kararımı oylarınıza sunayım; siz kabul etmeyin ben de konuşturayım.” Yapılan şeyi pek anlayamadım ama bu yöntemle planı ortada kalmaktan kurtardılar.

Planla, programla milletvekilleri de ilgilenmiyor. Önceki yıllarda Kalkınma Planı görüşmeleri neredeyse bir ay sürerdi; İki gün komisyonda, bir gün de genel kurulda görüşüp üç günde bitirdiler. Konuşmacılar çoğu kez 10-15 milletvekiline hitap etti. Oylamasına 332 milletvekili katıldı.

(2021-2023) dönemini kapsayan YEP’in yayımlanmasıyla 2021 yılı bütçe süreci başlamış oldu. Bundan sonra yine üç yıllık perspektifle hazırlanan orta vadeli mali plan yayımlanacak; bütçe çağrısı yapılacak; yatırım projelerine ayrılacak ödenek tutarları belirlenecek; Cumhurbaşkanı 2021 yılı Bütçesini hazırlayıp Meclise sunacak.

Gelecek zaman kipini kullanıyoruz ama bütçe büyük bir olasılıkla şimdiden hazırdır.