Ziraat Bankası, çiftçilerin şirketlere su ve elektrik borçları için devrede

Ziraat Bankası çiftçilerin su ve elektrik şirketlerine birikmiş borçlarını kapatacağını, çiftçilerin borçlarını 'uygun bir faiz karşılığında' bankaya ödeyebileceklerini açıkladı.

Kadir Sev

Ziraat Bankası'ndan 22 Mayıs günü yapılan basın açıklamasında çiftçiler için yeni bir kredi uygulaması başlatıldığı duyuruldu.

Açıklamada, çiftçilerin elektrik ve su şirketlerine olan birikmiş borçlarının Ziraat Bankası'nca kapatılacağı, borçlarını 36 ay vadeli olarak “uygun bir faiz karşılığında” bankaya ödeyebilecekleri belirtildi.

Yararlanabilmek için, çiftçilerin su ve elektrik dağıtım şirketlerinden alacakları borç kapama tutarını gösteren birer yazı ile çalıştıkları Ziraat Bankası şubelerine başvurmaları yetiyor. Banka, çiftçileri borçlandırıp dağıtım şirketinin hesabına aktaracak.

Açıklamada uygulama şu sözlerle tanıtıyor: “Çiftçilerimize güçlü şekilde finansal destek vermeye devam ediyoruz. Bu kredi ile çiftçilerimiz birikmiş tarımsal elektrik ve sulama borçlarını tek seferde kapatacak; buna ilişkin kredi borçlarını uygun bir faiz oranı ile 36 aylık süre içinde ödeyebilecekler… Hedefimiz üreticilerimizin borçları nedeniyle 'elektrik ve suyum kesilir mi?' endişesi duymadan üretimlerine devam etmelerine katkı sağlamak…”

Amaç şirketlerin alacaklarını tahsil etmek

Bankanın açıklamasında her ne kadar çiftçiye güçlü bir destek olarak tanıtılıyorsa da gerçek amacın elektrik ve su şirketlerinin alacaklarının tahsil edilmesine aracılık etmek olduğu açıkça görülebiliyor.

Elektrik Dağıtım Şirketlerinin özelleştirilmesinden en çok çiftçi zarar gördü:

AKP iktidarları, küçük çiftçiyi-üreticiyi üvey evlat gibi gördü. Desteklemekte çok cimri davrandı. 2006 yılında kendi çıkardıkları 5488 sayılı Tarım Yasasına bile uymadılar. Yasada, tarıma GSMH’nın en az %1’i oranında destek verilmesi öngörülüyordu. Bu hesaba göre çiftçinin en az 100 milyar lira alacağı var.

Çiftçi borç sarmalına giriyor

Çiftçi dışalımlarla “terbiye edilmeye” çalışıldı. Bu yüzden en temel tarımsal gereksinmelerimizi bile dışarıdan alıyoruz. Tarlasını sulamak için pompasında kullandığı elektriğin borcunu çoğu kez ödeyemiyor. TEDAŞ kamu kurumu iken hoşgörülü davranılabiliyordu. Satın alan şirketler, borcu olanların elektriklerini kesiyor. Tarlası susuz kalan çiftçinin geliri daha da azalıyor ve borç sarmalına giriyor.

2014 yılında başlatılan bir uygulamayla, şirketlerin çiftçiden alacaklarını tahsil edebilmelerini sağlamak amacıyla tarımsal destek ödemelerinden kesilmesi uygulaması başlatıldı. Tahsildarlık görevi de varlık nedeni tarımsal üretimi ve çiftçiyi desteklemek olan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına verildi.

Her yıl çıkarılan Bakanlar Kurulu Kararlarına göre şirketler, borcu olan çiftçilerin adlarını Bakanlığa bildiriyor, elektrik borçları tarımsal desteklerinden mahsup edildikten sonra kalmışsa çiftçiye ödeniyordu.

Her yıl karar çıkarmak işlerine gelmemiş olacak ki Devlet Su İşleri (DSİ) Yasasına 16 Mayıs 2018 günlü 7144 sayılı Yasayla Ek 11’inci madde eklenerek yöntem kalıcılaştırıldı. Uygulama DSİ’nce 6 Eylül 2018’de çıkarılan bir yönetmelikte yazılı kurallara göre aynı biçimde yürütülüyor.

Ziraat Bankası'nın araya girmesiyle, tarımsal destek zamanını beklemeye gerek olmaksızın şirketlere hemen para aktarılabilmesinin yolu açılmış oluyor.