Aşağıdaki tabloda DSÖ Avrupa bölgesinde yer alan ülkelerin 17 Temmuz tarihindeki test verilerini inceliyoruz. Aslında bölgede 50’den fazla ülke olmasına rağmen bir kısmını nüfusları çok az olduğu için eledik, bir kısmının ise verilerine ulaşamadık. Sonuçta elimizde 37 ülke kaldı.
İlk sütunda 17 Temmuz tarihinde, önceki 1 haftalık dönemin ortalaması olarak, 1.000 kişiye yapılan test sayılarını; ikinci sütunda ise 17 Temmuz tarihindeki test/vaka oranlarını gösteriyoruz.
Salgını kontrol etme derecesi: Test/vaka oranı
Test/vaka oranı bir vaka bulabilmek için kaç tane test yapıldığını gösterir. Oranın yükselmesi (vaka bulmak için çok test yapma durumu) salgının o derecede kontrol altında olduğunu ifade eder. Tersine, vaka bulabilmek için az test yeterliyse salgın kontrolden o denli uzaktır.
Öte yandan salgının kontrol altına alınabilmesi için 1.000 kişiye yapılan test sayısının da fazla olması gerekir. Dolayısıyla 1.000 kişiye yapılan test sayısı ile test/vaka oranı aynı yönde korelasyon gösterirler: Birisi artarsa diğeri de artar.
Salgını daha fazla derecede kontrol altına almış (test/vaka oranı yüksek) bir ülkenin test sayısını azaltmasına tolerans gösterilebilir. Ancak tersine, vaka bulmak için az testin yeterli olduğu bir ülkenin az test yapması hiç kabul edilebilir değildir. Zaten bu ülkede salgının kontrol altında olmayışının nedeni de az test yapıyor olmasıdır.
htt3ps://ourworldindata.org/coronavirus/country/cyprus?country=~CYP
Türkiye salgın kontrol derecesi daha düşük olmasına rağmen az test yapıyor
Tablonun gösterdiklerini şöyle özetleyebiliriz:
1-17 Temmuz tarihi itibariyle, son 1 haftanın ortalama değeri olarak, en çok test yapan ülke Lüksemburg: 17 Temmuz öncesindeki 1 hafta içinde 1.000 kişiye her gün tam 13,53 test yapmış. Bunun karşılığını da almış, zira salgını kontrol derecesi bakımından 35 ülke içinde 63,6 test/vaka oranıyla 8. sırada yer alıyor.
2-Türkiye 1.000 kişiye yapılan test sayısında 29. sırada: 17 Temmuz’dan önceki son 1 haftada 1.000 kişiye günde ortalama 0,44 test.
3-17 Temmuz gününde salgını en fazla derecede kontrol altına almış görünen ülke Litvanya. O’nu Malta, Letonya, Slovakya izliyor. Litvanya 250 test yaptığında ancak 1 vaka bulabiliyor.
4-Türkiye’nin 1 vaka bulması için ise 19 test yapması yeterli oluyor. Türkiye, bu sayıyla, salgını kontrol altına derecesi bakımından 35 ülke arasında 30. sırada yer alıyor: Sondan 5.
5-Türkiye 1.000 kişiye yapılan test sayısında 29., test/vaka oranında (yani salgını kontrol etme derecesinde) 30. sırada bulunuyor. Oysa Türkiye tersini yapmalı: Yani salgını diğer ülkelere göre daha az derecede kontrol altına alabilmiş olduğu için daha çok test yapmalı. Zaten öyle olmadığı için, yani Türkiye az test yaptığı için, salgını diğerlerine göre daha az derecede kontrol altına alabilmiş durumda.
6-Test sayısı Türkiye’den düşük olan 8 ülkeden Ukrayna dışında 7’si salgını Türkiye’den çok daha fazla derecede kontrol altına almış durumdalar (zira test/vaka oranları Türkiye’den çok daha yüksek). Dolayısıyla bunların test sayılarını azaltmaları bir derecede hoş görülebilir. Ama Türkiye’nin az test yapmasını haklı kılacak hiçbir gerekçesi yok.