Bir tarafta küçük, diğer tarafta büyük define avcıları, Anadolu'nun binlerce yıllık mirasını, hafızasını yağmalıyorlar. Bir süredir ülkenin çeşitli yerlerinden gelen define yağmacılarının tarih eserlerini nasıl da geri dönülmez şekilde tahrip ettiğinin haberlerine dün İstanbul'dan gelen inanılmaz görüntüler eklendi.

İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanı Mahir Polat'ın Galata Kulesi'ndeki yıkımdan paylaştığı görüntüler büyük tepki topladı. Polat, tarihi 1500 yıl kadar geriye giden ülkenin en önemli kültür miraslarından biri olan kuledeki yıkımla ilgili "İstanbul’un en önemli tarihi eserlerinden Galata Kulesi içerisinde yapılan akıl almaz uygulamaları acilen yetkili kurumların dikkatine sunuyorum. Suç niteliğinde uygulamaların derhal durdurulması ve tespiti için İBB Kültür Varlıkları Dairesi birimleri olay yerine nakledilmiştir" dedi.

Polat, konuyla ilgili acil müdahale talebi ile Bölge Koruma Kurulu'na telefonla başvurduklarını ancak Kurul'un "yazılı bilgi gelirse" ilgileneceklerini söylediğini aktardı.

İBB Sözcüsü Murat Ongun sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada "Galata Kulesi’nde Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılan restorasyon görünümlü faaliyetlerden yansıyan bu görüntüler içimizi yaktı. İBB olarak sıralı tüm sorumlular hakkında suç duyurusunda bulunuyoruz" dedi.

Mülkiyet İBB'de değil

Galata Kulesi’nin idaresi daha önce İBB'ye bağlıyken 16 Mayıs’ta Kule-i Zemin Vakfı ve Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü’ne devredildi. Devrin arkasında Beyoğlu Kültür Yolu Projesi var. 

Geçtiğimiz günlerde Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Beyoğlu Kültür Yolu projesiyle ilgili yaptığı açıklamada Galata Kulesi'nin 15 Eylül'de müze olarak açılacağını söylemiş, kulenin bir yönlendirme merkezi olacağını ifade etmişti. Ersoy şöyle konuşmuştu:

“Cazibe merkezinin çekeceği kitleyi, Beyoğlu üzerinden Taksim’e kadar bağlamak istedik ve paydayı çoğaltmak istedik. Galata Kulesi’nin ihalesi tamamlandı. Restorasyon çalışmaları başladı. 15 Eylül’de Galata Kulesi’ni hizmete açacağız. Galata Kulesi İstanbul’un ilk meydanlarından birisidir. Burası Ceneviz yangın kulesidir. Meydanı tekrar oluşturmaya çalışıyoruz. Tarihi binalardan oluşan meydanda, ortada aykırı bir bina var. O binayı da kamulaştırarak, yıkacağız ve bir meydan haline getireceğiz. Bakanlığımıza bağlı kültür sanat kurumları için aktiviteler yapacaklar. Galata Kulesi’ni olması gereken konumuna getireceğiz."

Doğuş Grubu'na büyük rant getiren Galataport'tan başlayan kültür yolu, Taksim'de Atatürk Kültür Merkezi'nde son bulacak. Kule'nin restorasyonu da bu bağlamda yapılıyordu.

Vakıflar Genel Müdürlüğü'nden çelişkili açıklama

Galata Kulesi'ndeki restorasyon adı altında yapılan tahribatın görüntülerinin ortaya çıkmasının ardından Vakıflar Genel Müdürlüğü bir açıklama yaptı. Açıklamada "Galata Kulesi zemin katındaki işlem; kuleye sonradan eklenen yapılardan ve deformasyona uğramış malzemelerden arındırılması işlemidir" denilerek şu ifadelere yer verildi: "Yapılan teknik incelemelerde; kule zemin katındaki duvarın çimento esaslı sıva raspası sonucunda duvar örgüsünde bozulmaların ortaya çıktığı, orjinal yapısının bozulduğu ve bu müdahalelerin yakın dönemde yapıldığı anlaşılmıştır. Galata Kulesi; insanlığın ortak mirası, İstanbul’un siluetinin ayrılmaz parçasıdır.Hassasiyetlerimizle uyuşmayan yöntemler kullanan yüklenici firmaya ise gerekli yaptırımlar uygulanacaktır."

Açıklamada yıkım işlemi "deformasyona uğramış malzemelerden arındırılma" olarak tanımlanırken bir yandan da restorasyonu yapan firmaya yaptırım uygulanacağından bahsedilmesi açıklamanın çelişkili olduğu yorumlarına neden oldu.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un açıklamasında da benzer bir çelişki dikkat çekti. Galata Kulesi'ndeki yıkım görüntülerinin ortaya çıkmasının ardından sosyal medya hesabından açıklama yapan bakan Ersoy  “Sosyal medyada 'Galata Kulesi’nin duvarları yıkılıyor' şeklindeki iddialar asılsızdır. Yıkılan kısımlar sonradan yapılan, Galata Kulesi’ne zarar veren kısımlardır. Restorasyonda kullanılan yöntemler konusunda ise ilgili firmaya gerekli yaptırım uygulanacaktır" ifadelerini kullandı. 

Yıkıcı firmanın sahibi AKP'li eski yönetici çıktı

Galata Kulesi’nin duvarlarını restorasyon adı altında hilt ile delen şirketin sahibinin AKP İstanbul İl teşkilatının eski yöneticisi olduğu ortaya çıktı. Restorasyon işini yapan firma E-S Yapı Şehircilik Mimarlık Restorasyon ve firmanın sahibi Sevilay Tuncer Uludağ. Uludağ, AKP İstanbul 5. Olağan İl Kongresinde yönetime seçildi ve bir süre görev yaptı.

Anka Haber Ajansı'nın aktardığına göre; firmanın sadece 2017 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan aldığı 2 ihalenin toplamı 11 milyon 846 bin lira. Şirketin sitesinde daha önce benzer restorasyon ihalelerini de aldığı görülüyor. Şirketin referans olarak gösterdiği işler şöyle:

• Emirgan At Ahırları
• Hüseyin Ağa Camii
• Küçük Efendi (Fevziye) Camii
• Unesco Dünya Mirası Zeyrek
• Selimiye Dar'ul Kurra Medresesi
• Süleymaniye Yenileme Alanı
• Yerebatan Sarnıcı
• Şerefiye Sarnıcı
• Konak Yalı Camii
• Barbaros Türbesi
• Edirne Büyük Sinagog
• Siyavuş Paşa Medresesi
• Alsancak Havagazı Fabrikası
• Clifton Yalısı
• Kumbaba Oteli
• Hadımköy İstasyon Binaları

'Bu kasap bıçağıyla ameliyat yapmak gibi'

Galata Kulesi'ndeki yıkım görüntülerinin ortaya çıkmasının ardından Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, yıkılan kısımların sonradan yapılan ve kuleye zarar veren kısımlar olduğunu ileri sürdü.

Ancak bakanlığın Bilim Kurulu üyesi Sinan Genim'den farklı bir açıklama geldi.

Habertürk'ten Esra Boğazlıyan'ın haberine göre Kültür ve Turizm Bakanlığı Bilim Kurulu’ndan Sinan Genim kulede yaklaşık bir ay önce restorasyon çalışmasının başladığını belirterek şunları söyledi:

"Tartışılan görüntüler, kulenin tamamen müzeye dönüştürülmesi için yapılan restorasyonda yüklenici firmanın yaptığı bir hata.

Olacak şey değil ama zarar yok. Hiltiyle girilmiş ama o duvar 3.5 metre kalınlığında. Yapıya bir zararı yok. Denetleyenler de olmasına rağmen böyle bir şey yapılmış. Müteahhidin büyük hatası. Böyle bir şey yapılmaz. Bu kasap bıçağıyla ameliyat yapmak gibi. Olacak iş değil."

Koç ailesine yakınlığıyla da bilinen Sinan Genim, daha önce AKP'den Kadıköy Belediye Başkan adayı olmuştu. Genim'in başında olduğu Narmanlı Han'ın restorasyonu da büyük tepki toplamıştı.