İtalya'nın Trieste kentinde Sloven azınlığa ait eski bir kültür merkezi olan Ulusal Salon, orijinal binanın İtalyan faşistleri tarafından yakılmasından 100 yıl sonra resmi olarak Sloven azınlığa geri verildi.
Slovenya Cumhurbaşkanı Borut Pahor ve İtalya Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella bir mülkiyet devri belgesi imzaladı. Bürokratik formalitelerin tamamlanması gerektiği için geri dönüş süreci birkaç yıl sürecek.
Mattarella, tarihin silinemediğini ve Trieste bölgesinde insanların yaşadığı kötü deneyimlerin unutulmayacağını söyledi.
Cumhurbaşkanı Euronews İtalya'ya verdiği demeçte “Bölünme ve acı duygularının hâlâ güçlü olduğunu biliyorum. Ancak yine de, uyum ve dostluk arzusunun daha da güçlü olduğuna inanıyorum” dedi.
19. yüzyılda, Trieste şehri Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun en önemli limanıyken ve Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra şehir İtalya tarafından ilhak edildi. Slovenler, Büyük Savaş'tan önce Trieste nüfusunun yaklaşık yüzde 25'ini oluşturuyordu.
13 Temmuz 1920'de İtalyan faşistleri ve milliyetçi gruplar Ulusal Salon'u kundakladılar. Olayı takiben, Trieste'deki 21 Slav kurumuna daha saldırı düzenlendi.
1922'de İtalyan faşist lideri Benito Mussolini'nin iktidara gelmesiyle etnik azınlıklar nefret, ayrımcılık ve asimilasyon baskısının hedefi olmaya başladı.
Sloven Basın Ajansı STA'ya göre, Sloven azınlık, İkinci Dünya Savaşı'nın bitiminden bu yana Ulusal Salonun iade edilmesini talep ediyordu.
Hafta başında İtalyan faşist hareketi CasaPound, Trieste'de küçük bir protesto düzenleyerek Ulusal Salon'un iadesine karşı çıktı.
Cumhurbaşkanları faşistleri anmayı unutmadı!
İki Cumhurbaşkanı anlaşmanın imzalanması sırasında tepki çeken bir davranışa imza atarak Basovizza kasabasına gidip İtalyan faşistleri ve Yugoslavya'nın işgalcilerine adanan bir anıta anma ziyaretinde bulundu. Söz konusu anıt "Yugoslav Partizanlarının İkinci Dünya Savaşı sonrası kurbanlarına" adanmıştı.
Anıtın bulunduğu yerin Partizanların öldürdükleri faşistleri attıkları alan olduğu Soğuk Savaş yılları sırasında rivayet edilmiş, ancak bu iddia farklı tarihçiler tarafından yalanlanmıştı. Söz konusu anıtın hikayesine dair hala elle tutulur bir kanıt bulunmuyor.
Söz konusu anıtın ziyaret edilmesi, Cumhurbaşkanı Borut Pahor'un Partizanlar tarafından öldürüldüğü iddia edilen faşist işbirlikçileri onurlandırdığı iddiasıyla İtalya ile sınır kapısında toplanan 150 Sloven'in protestosuna yol açtı.
Sınırın İtalya tarafındaysa bir grup, Basovizza'daki Sloven faşizm kurbanlarına adanan anti-faşist anıtın önünde toplanarak Cumhurbaşkanlarının faşistleri anmasını protesto etti.