2017 yılının temmuz ayında çıkarılan bir Kanun Hükmünde Kararname sonrası Varlık Fonu'na devredilen Milli Piyango, o günden bugüne tartışma konusu.
İki yıl Varlık Fonu bünyesinde kalan Milli Piyango, geçtiğimiz yıl Demirören-Şisal ortaklığına 10 yıllığına 28 milyar liraya devredildi.
Satışın arkasında ne var?
Milli Piyango'nun Demirören'e satışı sonrası kamuoyunda birçok iddia gündeme geldi.
İktidarın da teşvik etmesiyle Ziraat Bankası'ndan aldığı yüklü krediyle Doğan Medya'yı satın alan Demirören'in verilen tüm iktidar desteğine rağmen bu işten zarar ettiği belirtiliyor. İddiaya göre, tam da bu nedenle, Demirören'e bir tür "hediye" olarak Milli Piyango ihalesi verildi.
Varlık Fonu'nun ihale bilgilerini açıklamaması, ihaleye Demirören-Şisal ortaklığı dışında katılan olup olmadığının bilinmemesi ve ihale şartlarının dahi gizlenmesi bu iddiaları sürekli hale getirdi.
Satıştan kim kârlı çıktı?
soL yazarı ve emekli Sayıştay Denetçisi Kadir Sev, Milli Piyango'nun Demirören'e devredilmesi sonrası hazırladığı bir haberde, satışın arkasındaki ilginç rakamlara dikkat çekmişti.
2017 yılında Milli Piyango’dan kamuya 1,4 milyar lira aktarıldığını, bu miktarı düşününce 28 milyar liraya yapılan satışın "kârlı" gibi gösterildiğini belirten Sev, işin arkasındaki gerçeği ise şu sözlerle açıklamıştı:
Vergileri bir yana bırakalım; 2017 Aralık ayındaki 654 milyon liranın Ağustos/2019 itibariyle değeri yaklaşık 840 milyon; bunun 10 yıldaki tutarı ise 8,4 milyar lira. Hiçbir şey değişmemiş olsaydı bugünkü değerlerle on yılın sonunda Kamuya 8,4 milyar lira aktarılmış olacaktı.
Hemen, Devlet 20 milyar kazançlı çıktı diye bir yorum yapmayalım. İşin içinde başka oyunlar var.
Hasılat 3,4 milyar lira iken kamuya 653 milyon lira aktarıldığına göre üç kat artıp 9,3 milyara çıktığında en azından katkı tutarının da o oranda artacağı, kamuya en az 1 milyar 952 milyar lira aktarılacağı ortaya çıkıyor: On yılda yaklaşık 20 milyar lira…
Bu hesabı bir de Ağustos 2019 fiyatlarıyla yapalım: Aralık 2017 yılındaki 1,5 milyar liranın 2019 Temmuz ayındaki değeri 2,5 milyar lira: On yılda 25 milyar lira…
'Üste para vermiş bile olabilirler'
Satılan bedelle, Milli Piyangonun kamuya katkısını karşılaştırıp yalnızca 3 milyara satıldı diye dövünebiliriz. Ne yazık ki bu da doğru değil.
Genel Müdür konuşmasında, maliyetin düşürülmesi için yeni önlemler aldıklarını söyledi. Bunları bilmiyoruz: Satın alsınlar diye üste para vermiş bile olabilirler.
Bir Demirören klasiği: 14 bin gezici bayi işsiz kalacak
Bir dönem sokaklarda sıklıkla görülen seyyar Milli Piyango bayileri artık görülmez olurken, bunun nedeninin Demirören-Şisal grubunun politikası olduğu ortaya çıkmıştı.
Ağustos 2019 tarihinde 10 yıllığına Milli Piyango'nun işletim hakkını alan grup, bayilerin net yüzde 9.7 olan komisyonunu yarıya düşürdü.
Primlere yapılan bu tırpan sonrası bir gezici bayinin asgari ücret elde edebilmesi için ayda 100 bin TL'lik bilet satması gerekiyor.
Bu nedenle 15 bin seyyar bayiden yalnızca bini Demirören'le yeni sözleşme imzalarken, binlerce kişi işsizlik tehlikesiyle karşı karşıya.
Kazanmak imkansızlaştı, hile iddiaları arttı
Demirören'in daha fazla kâr etmesi için önce neredeyse tüm şans oyunlarının fiyatı arttırıldı, yukarıda da sözü edildiği gibi komisyon miktarları azaltılarak kendi ceplerine girecek paranın daha da artması sağlandı.
Ancak atılan adımlar sadece bunlarla da sınırlı olmadı.
Örneğin "Çılgın Sayısal Loto" oyununda eskiden 1-49 sayılarından 6'sını bilen büyük ikramiye kazanıyordu. Demirören-Şisal bunu 90'dan 6'sını bilen şeklinde güncelledi, kazanmayı çok daha zor hale getirdi.
Üstelik artık çekiliş sayısı da haftada üçe yükseltilmişti. Yani Demirören'in kasasına girecek para her yönden artarken, kazanmak imkansız hale getirilerek cepten çıkacak para da giderek azaltıldı.
Tüm bunların yanına bir de son haftalarda hile iddiaları eklendi. 18 ve 23 Kasım tarihli çekilişlerde 6 sayıdan 4’ü aynı geldi. Yani 5 trilyon 437 milyar 710 milyonda bir ihtimal olan bir şey gerçekleşti ve bu durum hile iddialarına konu oldu.
KDV kıyağı: Ekmekte yok, bebek mamasında yok ama Milli Piyango'da var
Yaşanan bu gelişmelerin ardından Demirören'e tepkiler artarken, bir de KDV kıyağı haberi gündeme geldi.
AKP iktidarının Demirören'e devrettiği Milli Piyango için ekmekte ve bebek mamasında bile uyguladığı KDV'yi kaldırdığı ortaya çıktı.
Reklam "Hürriyet"ten geldi
İktidarın Demirören'in başına kondurduğu Milli Piyango bu haberlerin ardından tepkilerin odağına yerleşirken, kurtarma operasyonu da yine Demirören'in medyasına düştü.
Hürriyet gazetesi Milli Piyango'nun "devlete daha çok para kazandırdığını" belirten haberlere yer verirken, Hürriyet yazarı Ertuğrul Özkök ise köşesinden patronunu aklamaya çalıştı, hile iddialarını yalanladı.
Özkök yılbaşı yaklaşıyor diyerek Demirören'in ortağı Şisal'ın CEO'su ile konuşarak bir "köşe" hazırlarken, yaşananlar "medyanın" durumunun da özeti niteliğinde değerlendirildi.