GÖRÜŞ | AKP'nin seçim oyunu: İttifak kurma, ittifak dağıtma!

Siyasi Partiler Yasası'nı ve seçim sistemini değiştirmeye hazırlanan AKP, düzenmeleri yaparken yeni ittifaklar kurma ve karşı ittifakı dağıtma stratejisi üzerinden hareket ediyor.

Haber Merkezi

AKP ve MHP bir süredir Seçim ve Siyasi Partiler Yasası'nı değiştirmek üzere görüşmeler yaparken, bu görüşmelerin içeriğine dair zaman zaman sızıntılar oluyor.

Bunun son örneklerinden biri, partilerin seçime girmesini zorlaştıracak bir düzenleme hazırlığı iddiası oldu. 

AKP'nin bir siyasi partinin seçimlere katılabilmesi için “illerin en az yarısında, oy verme gününden en az 6 ay önce teşkilat kurmuş olması ve büyük kongrelerini yapması” şartını değiştireceği, “kongrelerini gerçekleştiren partilerin de seçimlere katılmalarını zorlaştıracak bir hamle üzerinde çalışıldığı” iddia edildi.

Bu iddianın yanında dar bölge, daraltılmış bölge tartışmaları, ittifaklar barajı ve seçim barajının genel olarak masaya yatırılması gibi başlıklar da bulunuyor. Kısacası AKP olası bir seçim öncesinde seçim sistemini ve bunun yanında Siyasi Partiler Yasası'nı yeniden düzenleme hazırlığına girişirken, soL yazarı ve hukukçu Ali Rıza Aydın ile bu hazırlıkları ve atılacak olası adımların ne anlama geleceğini konuştuk. "Siyasi partiler için seçimlere girme koşullarının esnetilmesi veya katılaştırılması, diğer siyasi partileri iktidar ittifakı içine çekmenin ya da karşı ittifakı dağıtmanın yolu" diyen Aydın, yasa değişikliği taslağında bunun üzerinde çalışıldığına dikkat çekti.

'Tuzaklarla dolu hedef çok açık'

Söz konusu hazırlık iddialarına ilişkin soL'a değerlendirmede bulunan Hukukta Sol Tavır Derneği Genel Başkanı Ali Rıza Aydın, "Bir yandan siyasi iktidarın koltuğu bırakmama çabası, diğer yandan da düzen içi rakiplerini kendisine ortak yapma pazarlıkları yıllardır süren seçim hukukuyla oynama girişimini yine gündeme getirdi" değerlendirmesinde bulundu.

Tuzaklarla dolu hedefin çok açık olduğunu, sıkışılan, krize girilen her anda olduğu gibi seçimi her şeyin önüne oturtup, tabu haline getirip hem seçme hakkı olanları hem de siyasi faaliyeti seçime sıkıştırarak düzen istikrarını sürdürmek olduğunu vurgulayan Aydın, "Demokratik hukuk devletiyiz ve seçim de demokrasinin olmazsa olmazı ya, seçim deyince herkes bir umuda kapılıyor ama o umut heyecanı adaletsiziliği, geçmişteki adaletsiz seçim yasalarını ve bu yasaları dahi görmezden gelen seçim uygulamalarını unutturuveriyor" dedi.

'Mantar gibi çoğalan yeni siyasi partiler...'

Türkiye'de son dönemde çok fazla siyasi parti kurulduğuna işaret eden Aydın, "Mantar gibi parti çıkıyor ortaya. Bunların çoğu da mevcut siyasi partilerden kopmalarla oluşuyor. Deyim yerindeyse, tartışan, kafası karışan parti kuruyor. Birbirlerine rakip oluyorlar ama siyasetleri aynı: düzen siyaseti. O zaman formül de bulunuyor hemen. İttifaklar üzerine yüklenmek, pazarlıklara girişmek. Bu formül bu sefer yeni partileri körüklüyor. 'İttifak yasası geliyor, pozisyon alalım' diyorlar. 2020 böyle geçti" diye konuştu.

Söz konusu hazırlık ittifak kurma ve dağıtmanın yolu

Bu süreçte kozların AKP’nin elinde olduğunu, Mecliste parmak çoğunluğu da bulunduğunu belirten Aydın, değerlendirmesine şöyle devam etti: 

"O zaman bu tabloyu en iyi şekilde okuyup yasaları kendi lehlerine değiştirmek, dağılmış gibi görülen siyasetlerini bu yolla toparlamak, küçük partileri yanlarına çekmek gerekiyor.

Kozların büyüğüyse, TBMM seçimiyle cumhurbaşkanı seçiminin birlikte yapılıyor olması. Cumhurbaşkanı seçimi seçimler ve iktidar için tutkal. Böylece muhalefet de kontrol altında tutulabilecek. Tabii, Meclis'teki dağılım da Anayasa değişikliği için önemli. 

Siyasi partiler için seçimlere girme koşullarının esnetilmesi veya katılaştırılması, diğer siyasi partileri iktidar ittifakı içine çekmenin ya da karşı ittifakı dağıtmanın yolu. Yasa değişikliği taslağında bunun üzerinde çalışılıyor.

Anılarda duruyor, unutulmadı; aynı koşullar geçmişte katı yorumlanarak kimi siyasi partiler seçimlere sokulmamıştı. TKP de bunların arasına sokulmuştu.

Seçim barajıyla oynayıp büyük partinin daha çok milletvekili çıkaracağı bölge oyunları, seçimden sonra parti değiştirmeme yasağı da başka kozlar.

Ama seçim adaletsizlikleri ve onları yasalardan çıkarma üzerine konuşulmuyor. Meclis seçimleri ve siyasi partiler üzerinde yoğunlaşılarak da cumhurbaşkanı seçimi kurgulanıyor."

Genel oy hakkı ve seçim sistemi üzerine 

AKP'nin seçim sistemi üzerinden yaptığı değişiklikler tartışılmaya devam ederken, Türkiye Komünist Partisi, "Genel oy hakkı ve seçim sistemi üzerine" başlıklı bir rapor yayımlamıştı.

Rapor Türkiye’deki seçim sistemini değerlendirerek genel oy hakkının savunulması için yapılması gerekenleri sıralıyor.

Raporun birinci kısmı seçim sistemi ile genel oy gaspı arasındaki ilişkiyi ortaya koyuyor. "Türkiye'de Seçim Sistemine Dair" başlıklı ikinci kısmında ise seçim sisteminin işleyişi, seçimlerdeki adaletsizliğin kalıcılaştığı uygulamaları, tartışmalı dar ya da daraltılmış bölge uygulamalarını değerlendiriyor.

“Nasıl Bir Seçim Sistemi” sorusuna da yanıt aranan raporda seçim sistemine dair talepler sıralanıyor. 

1. Seçimler gerçek anlamda açık, şeffaf ve denetlenebilir mekanizmalar üzerinde kurulmalıdır. Seçim sisteminde doğrudan temsiliyet ne kadar önemliyse, halkın seçimlere doğrudan katılımı da bir o kadar önemlidir. Seçimlere halk kitlelerinin en geniş, hemen hemen istisnasız katılımı en kritik amaçtır.

2. Her adayın ve partinin kendisini tanıtması için eşit ve herkese açık imkanlar sağlanmalıdır. Tüm seçim masrafları devlet tarafından karşılanır.

3. Seçilenlerin geri çağrılması hakkı, etkili bir denetim mekanizması olarak hayata geçirilmelidir. Seçmenlerin seçilmiş temsilcileri geri çağırma hakkı, bir denetleme mekanizması olarak çalıştığı gibi aynı zamanda tüm yurttaşlar açısından güven verici bir mekanizma da olacaktır.

4. Seçim sistemlerinin denetimi tek kurumdan çıkarılmalıdır, halkın etkin katılımı sağlanmalıdır.

5. Adaletsiz seçim sistemi terk edilmeli, kayyum uygulaması yasaklanmalıdır.

6. Temsil adaletinin sağlanmasının hedef alındığı, barajın kaldırıldığı ve nisbi temsiliyete dayanan bir sistem esas alınmalıdır.

“Genel oy hakkı ve seçim sistemi üzerine” raporunu TKP sitesinden indirebilirsiniz.https://tkp.org.tr/tr/haberler/genel-oy-hakki-ve-secim-sistemi-uzerine