Çekya Başbakanı Andrej Babiš Cuma günü yaptığı açıklamada AB'nin ülkelere yeterli koronavirüs aşısı tedarik edemeyerek onları "dolaylı yoldan" Rusya'dan Sputnik V aşısı almaya "ittiğini" söyledi. Rusya menşeli koronavirüs aşısı Sputnik V Avrupa İlaç Ajansı (EMA) tarafından henüz onaylanmış değil..
Babiš, "[AB] dolaylı olarak bizi bunu yapmaya [Rus menşeli satın almaya] teşvik ediyor" dedi ve "Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz'un [ülkesi için] bir milyon doz Sputnik V almaya hazır olduğunu söylemesi beni şaşırtmadı" diye ekledi.
Sadece EMA onaylı aşılar almak istediklerini söylemenin içlerinden geçen şey olduğunu söyleyen Babiš, "Ama şimdi kendimizi dayanışma beyanlarının verildiği ancak eyleme bir türlü geçilmediği bir durumda bulduk" dedi.
Cuma günü erken saatlerde Babiš, AB'yi koronavirüs aşılarını tedarik ederken dayanışmadan yoksun olmakla eleştirmişti. Yorum, AB Konseyi Portekiz Başkanlığı'nın 10 milyon dozluk ek bir "dayanışma" partisi Pfizer-BioNTech aşısı dağıtırken, AB üyelerinin çoğunluğunun Slovakya, Hırvatistan, Bulgaristan, Letonya ve Estonya lehine aşı paylarından feragat ettiğini belirten bir bildiriye yanıt olarak yapıldı.
Çekya Cumhurbaşkanı Miloš Zeman defalarca Sputnik V'yi satın alma lehinde konuştu ancak Çekya Sağlık Bakanı Jan Blatný, Avrupa İlaç Ajansı'nın önceden onayı olmadan Sputnik V koronavirüs aşısının kullanımına izin vermeyi reddetti.
Babiš 70 bin AB aşısını reddetmekle suçlanıyor
Öte yandan Babiš 70 bin doz koronavirüs aşısını reddettiği gerekçesiyle koalisyon ortaklarının hedefi haline geldi.
Babiš, AB'nin "dayanışma" dağıtımı öncesinde daha fazla aşı talebinde bulunmuş ve mevcut dağılımın Avusturya için haksızlık olduğunu savunmuştu. 27 üyeden 24'ünün desteğini alan Portekiz Konseyi başkanlığından gelen teklif uyarınca "çok da ihtiyacı olmadığı" iddia edilen Avusturya fazladan "dayanışma" dozlarından mahrum bırakıldı. Çekya bu duruma karşı çıkmış ancak buna rağmen karar kabul edilmiş, sonuç olaraksa Çekya aşı alamamıştı.
Şimdi Babiš'in koalisyon ortakları Sosyal Demokratlar onu hükümete eleştiri yöneltmeye başladı. Çekya İçişleri Bakanı ve Sosyal Demokratların lideri Jan Hamáček Cuma günü Babiš'e hitaben "Bu tamamen onun sorumluluğunda ve vatandaşlara neden 70.000 aşıyı kaybettiğimizi açıklaması gerekiyor" dedi.
Sosyal Demokrat Dışişleri Bakanı Tomáš Petříček'se Babiš'in "kendi sorumluluğunu üstlenmesi ve biraz daha uzun süre aşı bekleyenlerden özür dilemesi gerektiğini" söyledi.
Öte yandan Radiožurnál'a konuşan Babiš kendisini şöyle savundu:
"Portekiz kurum, Sebastian Kurz'u, [aşının] nüfusa göre bölünmesi gerektiği gerçeğini söylediği için cezalandırmak isteyen büyük devletlerin sadece bir kuklası. Bunu bir skandal olarak görüyorum."
Babiš ayrıca, "Adil dağıtım ilkesini terk etmek için sessiz kalmamız için bize 70 bin [doz] teklif etme ilkesi kabul edilemez. Bazı politikacılar dışarıdan dayanışma ilan ediyor, ancak kapalı kapılar ardında tam tersini yapıyorlar" diye ekledi.
Kurz'un ofisi Cuma günü Avusturya'nın dayanışma için 30 bin doz aşıyı Prag'a göndereceğini duyurdu.
Kurz, "Özellikle Çekya'ya yönelik tutumu haksız ve dayanışmadan yoksun olarak görüyoruz. Bu nedenle Çek Cumhuriyeti'ni iki taraflı olarak destekleyeceğiz ... ve diğer Avrupa ülkelerinin de bunu yapmaya istekli olduğunu duymanın çok olumlu olduğunu düşünüyoruz" dedi.
Babiš’in hareketine yönelik ülke içi eleştiri, eski Başbakan Igor Matovič'in iki koalisyon partisinin Sputnik V aşısının tek taraflı satın alınmasına itiraz etmesi nedeniyle görevinden istifa etmek zorunda kaldığı komşu Slovakya'daki son krizi anımsatıyor.
Pfizer ve diğer aşı tedarikçilerinin üretimdeki sorunları nedeniyle AB üye ülkelerinden bazılarına aşı tedariki çok sınırlı kalırken Fransa başta olmak üzere Batı Avrupa ülkeleriyse aşı istifçiliyle suçlanıyor. EMA, AB veya ABD menşeli olmayan herhangi bir aşıya onay vermiş değil ancak aşıya erişemeyen ülkeler Rusya ve Çin aşılarını almak için girişimler başlattı.
'Rus Ruleti' demişlerdi
EMA Yönetim Kurulu Başkanı Christa Wirthumer-Hoche, geçtiğimiz ay yaptığı açıklamada Sputnik V’yi EMA onayı olmadan kullanmaya başlayan AB ülkelerinin “Rus ruleti” oynadıklarını söylemişti. AB Komisyonu’nun İç Piyasadan Sorumlu Temsilcisi Thierry Breton'sa 21 Mart 2021 tarihli açıklamasında “Kesinlikle Sputnik V’ye ihtiyaçları olmadığını” savunmuştu.
