Her gün milyonlarca emekçi, salgın koşullarına rağmen toplu taşıma araçlarında dip dibe yolculuk etmek zorunda kalırken, AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptığı bir açıklamayla bu konudaki tüm sorumluluğu belediyelerin sırtına yüklemiş oldu.
Salgına karşı hiçbir önlem almayan, toplu taşıma konusunda hiçbir planı olmayan iktidar, aylardır ağzına kadar dolu toplu taşıma araçlarıyla işe gitmek zorunda kalan işçilerin taleplerine kulak tıkarken, atılan son adımda yer alan maddeler, kentlerin toplu taşıma konusundaki tablosuna bakıldığında dahi büyük bir kaos yaşanacağını ortaya koyuyor.
Genelge ne diyor?
Erdoğan’ın açıklaması sonrası İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan salgın genelgesinde şu ifadeler yer alıyor:
- Minibüs/midibüsler ile koltuk kapasitelerinde herhangi bir seyreltme ve kaldırılma yapılmayan otobüsler gibi iç hacim bakımından fiziki mesafe kurallarının uygulanamayacağı şehir içi toplu ulaşım araçlarında ayakta yolcu alınmasına kesinlikle müsaade edilmeyecek.
- Bunların dışında kalan raylı sistem araçları (metro, tramvay vb.), metrobüsler ve koltuk kapasiteleri seyreltilmiş/kaldırılmış otobüsler gibi ayakta yolcu taşıma ağırlıklı toplu ulaşım araçlarında; fiziki mesafe kurallarına aykırı olmayacak şekilde hangi oranda/sayıda ayakta yolcu alınabileceği il/ilçe umumi hıfzıssıhha kurulları tarafından tespit edilecek.
- Raylı sistem araçları (metro, tramvay vb.), metrobüsler ve koltuk kapasiteleri seyreltilmiş/kaldırılmış otobüslerde ayakta alınabilecek yolcu sayısını belirtir levha/tabela herkesin görebileceği şekilde asılacak ve ayaktaki yolcuların durabileceği yerler fiziki olarak işaretlenmek suretiyle ilanı sağlanacak.
Genelgenin hayata geçmesi mümkün mü?
Bakanlığın açıkladığı bu genelge, iktidarın tüm sorumluluğu üzerinden atarak topu belediyelere atması anlamına geliyor.
Peki, kentlerdeki ulaşım tablosu genelgedeki maddelerin uygulanmasına olanak sağlıyor mu?
Konuya ilişkin İBB’den yapılan açıklamada, “İstanbul’da yaklaşık 6 bin otobüs var. Bir otobüste koltuk sayısı 20. Toplamda 120 bin koltuk. İstanbul’da 4 milyon kişi otobüsle ulaşım sağlıyor. Araçların 3/4’ü ayakta yolcuya göre planlanmış” ifadesi yer aldı.
Yani bu açıklama, söz konusu planının hayata geçmesinin imkansız olduğunu gösteriyor.
İstanbul'un 2019 yılı toplu taşıma tablosu şöyle:
Normalleşmenin toplu taşımaya etkisi
AKP'nin normalleşme kararı sonrası toplu taşıma araçlarındaki yoğunluk katlanmış, 1 Haziran'dan itibaren özellikle İstanbul'da alışılan metrobüs, metro, otobüs ve minibüs doluluklarına geri dönülmüştü.
Zaten var olan talebi karşılamak konusunda dahi oldukça yetersiz olan, özellikle mesai saatlerinde balık istifi görüntülere konu olan toplu taşıma araçları, Erdoğan'ın açıklamasının hemen ardından, yani dün olağan doluluk manzaraları sunmaya devam etti.
Ankara tablo nasıl?
İlk vakanın tespit edilmesinden hemen önce, 9 Mart tarihinde Ankara'daki toplu taşıma kullanan yolcu sayısı tam 1 milyon 700 bin olarak kayıtlara geçmişti.
Sonrasında uzaktan ve esnek çalışma kararları sonrası toplu taşıma kullanım sayısı azalırken, bu sayı 200 binlere kadar düşmüştü.
Normalleşmenin başlamasının hemen ardından yeniden 500 binlere çıkan toplu taşıma kullanım sayısı, gelinen noktada 800 binlere yaklaşmış durumda.
Servis kullanımının oldukça yaygın olduğu Ankara'da, yine de özellikle mesai saatlerinde toplu taşımada yoğunluk dikkat çekiyor.
AKP'nin yayımladığı söz konusu genelge, var olan ulaşım altyapısı düşünüldüğünde bir rahatlama değil, ulaşımda yeni bir kaos ve yoğunlaşmayı da beraberinde getirecek gibi görünüyor.
Ankara'da Mart ayı toplu taşıma verileri (9-16-23-30 Mart)
Ankara'da Eylül ayı toplu taşıma verileri (1-2-3-4-5-6 Eylül)
