Marie Hoskie, koronavirüsü ilk olarak ABD'deki yerli halka ayrılmış olan koruma alanlarından "Navaho Ulusu" bölgesinin radyosunda duyduğunda yerinde dondu kaldı. Virüsten nasıl kaçınacaklarını kara kara düşünmeye başladı. Hoskie ‘’Ellerimizi 20 saniye süreyle yıkamamızı söylediler. Fakat içmeye ve yemek yapmaya yetecek temiz suyum yoksa, bunu nasıl başaracaktım?’’ diyor.
BBC Türkçe'nin haberine göre Hoskie, Covid-19 salgınının korkunç sonuçlar yarattığı Navaho yerleşimlerinden Monument Vadisi'nde yaşıyor.
Su için 30 kilometre yol
ABD'de koronavirüsten ölenlerin sayısı 31 Mayıs itibarıyla 103 bini aştı.
Arizona, Utay ve New Mexico eyaletlerinin topraklarına giren 71 bin kilometrekarelik bir alan olan Navaho Nation (Navaho Ulusu) bölgesinde Covid-19'a yakalananların sayısı hastalığın en yaygın olduğu eyalet olan New York'u geçmiş bulunuyor.
Bu bölgede yaşayan 174 bin Navaho arasında hastalık oranı yüzde 2,3. Oysa New York'ta koronavirüs vakalarının nüfusa oranı yüzde 1,8.
Hoskie, yaşadığı bölgedeki bir çok insan gibi temiz su kaynaklarına ulaşmak için her hafta birkaç kez yaklaşık 30 kilometre yok gitmek zorunda.
Bu durum sadece Hoskie için geçerli olan bir şey değil. Koruma alanında yaşayan Navahoların yaklaşık yüzde 40'ının temiz içme suyuna erişimi yok.
Hoskie "Bize evde kalmamızı söylüyorlar. Ancak istesem de istemesem de dışarı çıkmam lazım. Yoksa su, yiyecek hiç bir şeyimiz olmaz" diyor.
Navaho içindeki koronavirüs vakalarının sayısı bazı ülkelerin açıkladığı vaka sayılarını bile geçiyor.
25 Mayıs itibarıyla, ABD resmi sayım verilerine göre 174 bin kişilik nüfusu olan Navaho koruma bölgesinde şu ana kadar yaklaşık 4 bin kişi hastalandı ve 170 kişi de yaşamını yitirdi.
Hoskie, ‘’Bir kaç hafta içinde babalarını, annelerini, kardeşlerini kaybeden insanlar var. Salgın bizi çok kötü vurdu’’ diyor.
New York’un 8 katı
Navaho bölgesinin büyüklüğü New York’un 8 katı.
Burası 19. yüzyılda ABD hükümeti tarafından ellerinden alınan toprakların çok küçük bir bölümü olmasına rağmen, ABD sınırları içinde yerli Amerikan halklarına ayrılmış koruma alanlarından en büyüğü.
Ekonomileri madencilik ve otel- kumarhane işletmeciliğine dayansa da pek çok yerli grubu gibi Navaho halkı da sıkıntı içinde.
Konut ve sağlık hizmetlerinin yetersizliğinin yanı sıra bölgede yoksulluk çok yüksek oranlarda, madde kullanımı, işsizlik ve cinsel şiddet çok yaygın.
Çeşitli çalışmalara gore eğer bir eyalet olsalardı, ülkedeki 50 eyalet arasında en yoksulu onlar olacaktı.
Konut ve Kentsel Gelişim Bakanlığı'nın verilerine göre, Navahoların yaşadığı evlerin üçte birinden fazlası aşırı kalabalık, veya suyu, kanalizasyonu, ve elektriği yok.
Ayrıca burası yerlilere tahsis edilen bölgeler içinde toprağı en toksik olan. Çevre Koruma Kurumu'nun raporlarına gore bölgede 521 terk edilmiş uranyum madeni ve suya karışan 1100'den fazla radyoaktif atık alanı bulunuyor.
Market 65 kilometre mesafede
Navaho koruma bölgesi yönetiminin üyesi Amber Crotty, alışveriş yapması gerektiğinde en yakın süpermarkete ulaşabilmek için neredeyse 65 kilometre yol gidiyor.
Crotty, "Yiyecek çölüyüz. Süpermarketler çok az ve gıda ürünlerine erişim sınırlı" diyor ve ekliyor:
"Bu yalnızca sosyal mesafe kurallarını uygulamayı güçleştirmiyor, ayrıca bizim eksik beslendiğimiz ve bu nedenle eğer enfekte olursak virüsle savaşmamızın daha zor olduğu anlamına da geliyor.”